7. Sınıf Türkçe Ek Fiil (Ek Eylem) Konu Anlatımı

Question

Ek fiillerin hangi durumlarda ve nasıl kullanıldığını tam olarak kavrayamadım. Özellikle basit zamanlı fiilleri birleşik zamanlı yaparken nereye eklenmesi gerektiği kafamı karıştırıyor. Ayrıca ek fiilin olumsuzunu ve soru şeklini nasıl oluşturacağım konusunda da örneklerle pratik yapmak istiyorum.

Answer 1

📚 7. Sınıf Türkçe: Ek Fiil (Ek Eylem) Konu Anlatımı

Merhaba! Bu ders notumuzda, cümlelerin anlamını ve zamanını değiştiren çok önemli bir konuyu, Ek Fiil'i (Ek Eylem) öğreneceğiz. Dikkatle takip ederseniz, bu konuyu kolayca anlayacaksınız. 🎯

✨ Ek Fiil (Ek Eylem) Nedir?

Ek fiil, isim soylu kelimelerin (isim, sıfat, zamir, zarf) sonuna gelerek onları yüklem yapan ya da basit zamanlı fiillere gelerek onları birleşik zamanlı yapan "-imek" fiilidir. Yazıda dört şekilde karşımıza çıkar: -idi, -imiş, -ise, -dir.

🔍 Ek Fiilin Dört Görevi ve Örnekler

1. 🧱 İsim Soylu Kelimeleri Yüklem Yapmak

Ek fiilin en temel görevidir. İsimlere gelerek onlara zaman ve şahıs anlamı katar.

• Öğretmen idim → Öğretmen-i-di-m (Geçmiş zaman anlamı kattı)
• Hasta imiş → Hasta-y-mış (Öğrenilen geçmiş zaman anlamı kattı)
• Güzel ise → Güzel-y-se (Şart anlamı kattı)
• Öğrenci dir → Öğrenci-dir (Geniş zaman/kesinlik anlamı kattı)

Uyarı: "-dir" eki bazen düşebilir. "O, çok çalışkandır." yerine "O, çok çalışkan." diyebiliriz.

2. ⏳ Basit Zamanlı Fiilleri Birleşik Zamanlı Yapmak

Ek fiil, basit çekimli bir fiile gelerek onun zamanını değiştirir.

• Geliyor idu → Geliyordu (Şimdiki zamanın hikâyesi)
• Gelmiş imiş → Gelmişmiş (Geçmiş zamanın rivayeti)
• Gelirse ise → Gelirse (Geniş zamanın şartı)

📝 Ek Fiilin Yazılışı ve Birleşme Kuralları

• Ünlüyle biten kelimeye gelirse: Araya "y" kaynaştırma harfi girer.
  Örnek: temiz + idi → temizdi
• Ünsüzle biten kelimeye gelirse: Doğrudan birleşir.
  Örnek: öğrenci + imiş → öğrenciymiş
• Ek fiil "-dir" genellikle düşer: "Bu kitap çok güzeldir." → "Bu kitap çok güzel."

🎯 Pratik Bilgiler ve Uyarılar

• ✅ Ek fiil "-imek" mastarıyla gösterilir ama asla bu şekilde kullanılmaz.
• ✅ Ek fiilin olumsuzu "değil" kelimesiyle yapılır.
  Örnek: "Zengin değilim", "Gelmedi değildi".
• 🚫 Ek fiil ile fiilden fiil yapan "-me, -mak" eklerini karıştırma! Ek fiil yüklem yapar veya zaman değiştirir.
• 💡 Soru çözerken şunu kendine sor: "Bu kelime, isim mi fiil mi? Sonundaki ek onu yüklem yapıyor mu veya zaman ekini değiştiriyor mu?"

✅ Konu Testi (Kendini Dene!)

Aşağıdaki cümlelerde ek fiili bulmaya çalış.

1. Dün hava çok soğuktu. (Cevap: soğuk-i-di → "-tu" eki)
2. En sevdiğim renk mavidir. (Cevap: mavi-dir → "-dir" eki [düşmüş olabilir])
3. Erken gelseydi birlikte giderdik. (Cevap: gelse-y-di → "-ydi" eki [şartın hikâyesi])

Harikasın! 🎉 Ek fiil konusunun temellerini öğrendin. Bol bol farklı örnek cümleler yazarak ve test çözerek bilgini pekiştirmeyi unutma. Bir sonraki konuda görüşmek üzere! 👋