Çıktı (Sonuç): Bir deney veya gözlem sonucunda elde edilen veri, gözlem veya sonuçlara denir. Matematiksel olarak, bir deneyin olası tüm sonuçlarının kümesine örnek uzay denir ve genellikle \( S \) ile gösterilir.
Deney: Kontrollü şartlar altında sonuçları gözlemlemek için yapılan işlemlerdir. Örneğin:
Aşağıda bazı deneyler ve çıktıları verilmiştir:
Soru 1: Bir bilimsel deneyde bağımlı değişkenin doğru şekilde ölçülebilmesi için aşağıdakilerden hangisi kontrol edilmelidir?
a) Deneyin yapıldığı ortamın sıcaklığı
b) Bağımsız değişkenin sabit tutulması
c) Deneyin tekrarlanma sayısı
d) Kullanılan malzemelerin markası
e) Araştırmacının not alma yöntemi
Cevap: a) Deneyin yapıldığı ortamın sıcaklığı
Çözüm: Bağımlı değişken, bağımsız değişkene göre değişen sonuçtur. Dış etkenlerin (sıcaklık gibi) kontrolü, verilerin güvenilirliği için şarttır.
Soru 2: Bir kimya deneyinde \(2H_2 + O_2 \rightarrow 2H_2O\) reaksiyonu gözlemleniyor. Deney çıktısı olarak suyun kütlesi ölçüldüğünde, aşağıdaki hatalardan hangisi sistematik hataya örnektir?
a) Terazinin kalibrasyonunun bozuk olması
b) Deneycinin ölçümleri yanlış okuması
c) Rüzgârın suyu buharlaştırması
d) Kimyasal madde saflığının düşük olması
e) Zaman kısıtı nedeniyle yeterli veri toplanamaması
Cevap: a) Terazinin kalibrasyonunun bozuk olması
Çözüm: Sistematik hata, ölçüm aracından kaynaklanan ve tüm verileri aynı yönde etkileyen hatadır. Kalibrasyon sorunu bu kapsamdadır.