Fizik dersinin en temel konularından biri olan hareket, etrafımızdaki her şeyin nasıl yer değiştirdiğini inceler. Bu konu, sadece fizik problemlerini çözmek için değil, dünyayı anlamak için de çok önemlidir. Gelin, hareketin temel kavramlarına birlikte göz atalım!
Bir cismin belirli bir anda bulunduğu yere konum denir. Konumu belirtmek için bir referans noktasına (genellikle başlangıç noktası) ihtiyacımız vardır. Örneğin, "Evden 5 metre ileride" dediğimizde, evin kapısı referans noktamız olur.
Yer değiştirme ise bir cismin ilk konumu ile son konumu arasındaki mesafedir. Yer değiştirme, hareketin yönünü de içerdiği için vektörel bir büyüklüktür. Yani, sadece ne kadar yol aldığımızı değil, hangi yöne doğru yol aldığımızı da belirtir.
Zaman, olayların ne kadar sürdüğünü ölçmek için kullandığımız bir kavramdır. Saniyeler, dakikalar, saatler... Hepsi zamanı ölçmek için kullandığımız birimlerdir.
Sürat ise bir cismin ne kadar hızlı hareket ettiğini gösterir. Sürati bulmak için, alınan yolu geçen zamana böleriz. Örneğin, 100 metreyi 10 saniyede koşan birinin sürati 10 m/s'dir.
Hız, süratin yönlü halidir. Yani, bir cismin ne kadar hızlı ve hangi yöne doğru hareket ettiğini belirtir. Örneğin, "Kuzeye doğru 60 km/saat hızla gidiyor" dediğimizde, hem sürati (60 km/saat) hem de yönü (kuzey) belirtmiş oluruz.
İvme ise hızdaki değişimi ifade eder. Eğer bir cismin hızı artıyorsa, pozitif ivmesi vardır; azalıyorsa, negatif ivmesi (yavaşlama) vardır. Örneğin, bir arabanın gaza basması ivmelenme, frene basması ise yavaşlama anlamına gelir.
Hareketleri farklı şekillerde sınıflandırabiliriz. En temel sınıflandırmalardan bazıları şunlardır:
Hareket konusunu anlamak için bol bol pratik yapmanız önemlidir. Farklı hareket problemlerini çözerek, kavramları daha iyi pekiştirebilirsiniz.
