Otobiyografi, bir kişinin kendi hayat hikayesini kendisinin yazdığı yazı türüdür. Yunancada "oto" (kendi), "biyo" (yaşam) ve "grafi" (yazı) kelimelerinin birleşmesinden oluşur. Yani kelime anlamı olarak "kendi yaşamının yazısı" demektir.
Bu iki tür birbiriyle sıkça karıştırılır. Aralarındaki en temel fark şudur:
Özetle, otobiyografi kişinin kendi kaleminden kendi hayat öyküsüdür. İnsanın kendisiyle ve geçmişiyle hesaplaşması, deneyimlerini başkalarıyla paylaşması için önemli bir araçtır.
Soru 1: Bir yazarın kendi hayat hikâyesini anlattığı eser türüne otobiyografi denir. Aşağıdakilerden hangisi otobiyografinin en belirgin özelliğidir?
a) Kişinin başkalarının hayatını anlatması
b) Olayların tamamen hayal ürünü olması
c) Anlatılanların belgelere dayandırılması
d) Anlatımın üçüncü kişi ağzından yapılması
e) Yazarın kendi yaşamını birinci kişi ağzından anlatması
Cevap: e) Yazarın kendi yaşamını birinci kişi ağzından anlatması
Çözüm: Otobiyografinin temel özelliği, kişinin kendi hayatını kendi ağzından anlatmasıdır. Bu nedenle birinci kişi anlatımı kullanılır ve yazar kendi deneyimlerini, duygularını doğrudan aktarır.
Soru 2: Ayşe, kendi hayat hikâyesini yazarken çocukluk anılarına, okul yıllarına ve kariyer basamaklarını tırmanış sürecine yer vermiştir. Bu metin için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
a) Yazarın kendi hayatını anlattığı
b) Gerçek olaylara dayandığı
c) Anlatımın nesnel olduğu
d) Kronolojik bir sıra izlediği
e) Birinci kişi ağzından yazıldığı
Cevap: c) Anlatımın nesnel olduğu
Çözüm: Otobiyografilerde yazar kendi hayatını anlattığı için anlatım özneldir. Yazar olayları kendi bakış açısından ve duygularıyla yorumlayarak aktarır, bu nedenle tamamen nesnel olması beklenmez.
Soru 3: Aşağıdaki metin türlerinden hangisi otobiyografi ile en fazla benzerliği gösterir?
a) Biyografi - Başka bir kişinin hayatını anlatır
b) Anı - Yazarın kendi yaşadıklarını anlatır
c) Günlük - Günü gününe yazılan notlardır
d) Roman - Kurgusal bir eserdir
e) Deneme - Yazarın kişisel görüşlerini aktarır
Cevap: b) Anı - Yazarın kendi yaşadıklarını anlatır
Çözüm: Otobiyografi ve anı türlerinin her ikisinde de yazar kendi yaşadıklarını anlatır. Ancak otobiyografi yazarın tüm hayatını kapsarken, anı belirli bir dönemi veya olayı konu alır.
Soru 4: "Ben, Mustafa Kemal Atatürk'ün hayatını anlatan bir kitap yazdım. Bu kitapta onun çocukluğundan başlayarak tüm yaşamını, başarılarını ve fikirlerini detaylı bir şekilde ele aldım." diyen bir yazarın eseri için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
a) Otobiyografidir çünkü yazar kendi hayatını anlatmıştır
b) Otobiyografidir çünkü birinci kişi ağzından yazılmıştır
c) Biyografidir çünkü başka bir kişinin hayatı anlatılmıştır
d) Anıdır çünkü belirli olaylar anlatılmıştır
e) Günlüktür çünkü günü gününe yazılmıştır
Cevap: c) Biyografidir çünkü başka bir kişinin hayatı anlatılmıştır
Çözüm: Yazar kendi hayatını değil, başka bir kişinin (Mustafa Kemal Atatürk'ün) hayatını anlattığı için bu eser biyografidir. Otobiyografide yazar mutlaka kendi hayatını anlatmalıdır.
