Modern Türk edebiyatının en özgün, en sembolik ve en derinlikli eserlerinden biri olan “Saatleri Ayarlama Enstitüsü”, büyük yazar Ahmet Hamdi Tanpınar'a aittir. Roman, ilk olarak 1961 yılında yayımlanmıştır ve yazarın ölümünden önce basılan son romanıdır.
Tanpınar, sadece bir romancı değil; aynı zamanda şair, deneme yazarı, edebiyat tarihçisi ve düşünürdü. Eserlerinde Doğu ile Batı, geçmiş ile şimdi, geleneksel ile modern, rüya ile gerçek arasındaki çatışma ve sentez arayışını işler. Saatleri Ayarlama Enstitüsü de bu temaların en ustaca işlendiği başyapıtıdır.
Roman, adını kurmaca bir devlet dairesinden alır: Saatleri Ayarlama Enstitüsü. Bu enstitü, toplumdaki tüm saatleri doğru zamanla senkronize etme gibi imkansız ve absürd bir görev üstlenmiştir. Buradaki “saat” ve “zaman”, derin birer sembole dönüşür:
Roman, anlatıcı ve başkahraman Hayri İrdal'ın ağzından anlatılır. Kendisi, geleneksel bir aileden gelen, biraz saf, hayatın akışına kapılmış bir karakterdir. Enstitünün kuruluşunda ve işleyişinde kilit bir rol oynar. Onun hikayesi, modern Türkiye'nin kimlik arayışının birey üzerindeki yansıması gibidir.
“Saatleri Ayarlama Enstitüsü”, kimliğini ve zamanını ayarlamaya çalışan bir toplumun trajikomik hikayesidir. Sadece bir edebiyat eseri değil, aynı zamanda bir kültürel teşhis kitabıdır. Eserin sahibi Ahmet Hamdi Tanpınar, bu romanla Türk edebiyatına silinmez bir iz bırakmış ve her okurun kendinden, toplumundan ve zamanından bir parça bulabileceği ölümsüz bir klasik armağan etmiştir.
Not: Tanpınar'ın bu başyapıtını daha iyi anlamak için onun "Beş Şehir", "Huzur" gibi diğer eserlerine ve şiirlerine de göz atmanız önerilir. 📚
