📚 9. Sınıf Tarih 1. Dönem 2. Yazılı 8. Senaryo MEB Soruları
Bu yazıda, 9. sınıf tarih dersi 1. dönem 2. yazılı sınavına yönelik MEB tarafından hazırlanan 8. senaryoya uygun soruları ve cevaplarını bulacaksınız. Sınava hazırlanırken bu soruları incelemek, konuları tekrar etmek ve eksiklerinizi belirlemek için harika bir kaynak olacaktır. Başarılar!
🌍 İlk Türk Devletleri
- 🏹 Asya Hun Devleti: Orta Asya'da kurulan ilk Türk devletidir. Teoman tarafından kurulmuştur. En parlak dönemi Mete Han zamanıdır. Mete Han, onlu sistemi kurarak orduyu yeniden yapılandırmıştır. Çin ile mücadele etmişlerdir.
- 🐺 Göktürk Devleti: Türk adıyla kurulan ilk Türk devletidir. Bumin Kağan tarafından kurulmuştur. En parlak dönemi Mukan Kağan zamanıdır. Ergenekon Destanı'na sahiptirler. İpek Yolu üzerinde hakimiyet kurmuşlardır.
- ⚔️ Uygur Devleti: Yerleşik hayata geçen ilk Türk devletidir. Tarım ve mimaride gelişmişlerdir. Mani dinini benimsemişlerdir. Kendilerine ait alfabeleri vardır. Kağıt ve matbaayı kullanmışlardır.
📜 İslamiyet Öncesi Türk Devletlerinde Kültür ve Medeniyet
İslamiyet öncesi Türk devletlerinde kültür ve medeniyet, göçebe yaşam tarzının etkisiyle şekillenmiştir. Temel geçim kaynağı hayvancılıktır. Sanatta hayvan üslubu yaygındır. Sözlü edebiyat gelişmiştir. Şiir, destan ve efsaneler önemli bir yer tutar.
- 🏡 Sosyal Hayat: Aile (Oguş), sülale (Urug), boy (Bod) ve millet (Budun) şeklinde örgütlenmişlerdir.
- 🛡️ Ordu: Ordu-millet anlayışı vardır. Her Türk asker doğar. Sürekli savaşa hazır bir orduya sahiptirler.
- ⚖️ Hukuk: Yazılı hukuk kuralları gelişmemiştir. Töre adı verilen sözlü hukuk kuralları geçerlidir.
- 🎨 Sanat: Maden işleme, dokumacılık ve dericilik gelişmiştir. Halı, kilim ve koşum takımları önemli el sanatları ürünleridir.
🗺️ Coğrafyanın Tarih Sahnesine Etkisi
Coğrafya, tarihin akışını derinden etkileyen bir faktördür. İklim, yer şekilleri, su kaynakları ve bitki örtüsü gibi coğrafi özellikler, insanların yaşam tarzlarını, ekonomik faaliyetlerini, siyasi örgütlenmelerini ve kültürel gelişimlerini şekillendirir.
- 🏔️ Yer Şekilleri: Dağlık bölgelerde yaşayan insanlar, genellikle daha izole bir yaşam sürerler ve farklı kültürler geliştirirler. Ovalık bölgelerde ise tarım daha kolay yapıldığı için nüfus yoğunluğu daha fazladır.
- 💧 Su Kaynakları: Nehirler ve göller, insanların su ihtiyacını karşılamanın yanı sıra ulaşım ve ticaret için de önemlidir. Tarih boyunca birçok medeniyet, nehirlerin kıyısında kurulmuştur.
- 🌡️ İklim: İklim, insanların hangi ürünleri yetiştirebileceğini ve hangi hayvanları besleyebileceğini belirler. Soğuk iklimlerde yaşayan insanlar, daha dayanıklı ve sıcak tutan giysiler giyerler.
📜 Tarih Öncesi Çağlar
Tarih öncesi çağlar, yazının icadından önceki dönemleri kapsar. Bu dönemlerde insanlar, avcılık ve toplayıcılıkla geçimlerini sağlamışlardır. Zamanla tarımı öğrenmişler ve yerleşik hayata geçmişlerdir.
- ⛏️ Paleolitik Çağ (Eski Taş Çağı): İnsanlar, mağaralarda yaşamışlar ve taş aletler kullanmışlardır. Avcılık ve toplayıcılıkla geçimlerini sağlamışlardır.
- 🏹 Mezolitik Çağ (Orta Taş Çağı): İnsanlar, daha küçük ve kullanışlı taş aletler yapmışlardır. Ok ve yay gibi yeni av araçları geliştirmişlerdir.
- 🌱 Neolitik Çağ (Yeni Taş Çağı): İnsanlar, tarımı öğrenmişler ve yerleşik hayata geçmişlerdir. Köyler ve şehirler kurmuşlardır.
- 🏺 Kalkolitik Çağ (Bakır Çağı): İnsanlar, bakırı işlemeyi öğrenmişlerdir. Alet ve silah yapımında bakırı kullanmışlardır.
- 🥉 Tunç Çağı: Bakır ve kalayı karıştırarak tunç elde etmişlerdir. Tunç, daha sert ve dayanıklı bir metaldir.
- ⚔️ Demir Çağı: Demiri işlemeyi öğrenmişlerdir. Demir, daha sert ve bol bulunan bir metaldir.
