Atmosferin ağırlığının ve basıncının varlığını kanıtlayan ve ölçen ilk bilim insanı, İtalyan fizikçi ve matematikçi Evangelista Torricelli'dir. 1643 yılında gerçekleştirdiği tarihi deney, modern meteorolojinin ve barometrenin temelini atmıştır.
Evangelista Torricelli (1608-1647), Galileo Galilei'nin asistanlığını yapmış ünlü bir İtalyan bilim insanıdır. Matematik ve fizik alanında önemli katkılar sağlamış, ancak en kalıcı mirası şüphesiz atmosfer basıncı üzerine yaptığı çalışmalardır.
Torricelli, o dönemde su pompalarının suyu ancak belirli bir yüksekliğe (yaklaşık 10 metre) çıkarabildiğini gözlemlemişti. Galileo ile birlikte bu fenomen üzerine düşünen Torricelli, bunun nedeninin "doğadaki boşluk korkusu" (horror vacui) değil, atmosfer basıncı olduğunu öne sürdü.
Deneyini şu şekilde gerçekleştirdi:
Torricelli'nin gözlemlediği bu denge noktası, cıva sütununun ağırlığının, atmosfer basıncının kaptaki cıva yüzeyine uyguladığı kuvvete eşit olduğunu gösteriyordu. Tüpün kapalı ucundaki boşluğa ise "Torricelli boşluğu" adı verildi.
Bu deneyin bilim dünyasına kazandırdıkları:
Torricelli'nin bu buluşu, basınç birimi olan "torr"ın (1 torr = 1 mmHg) isim babası olmasını sağlamıştır. Ayrıca akışkanlar mekaniğindeki Torricelli Teoremi de onun adını taşımaktadır.
Bu basit ama dahice deney, bilim tarihinde bir dönüm noktası olmuş ve modern meteoroloji, fizik ve mühendislik alanlarının gelişimine öncülük etmiştir.
