📚 AÖF İktisat 3. Sınıf: Makro İktisat'a Giriş
Makro iktisat, ekonominin genelini inceler. Bireylerin, firmaların davranışlarından ziyade, ülke ekonomisinin nasıl işlediğini anlamaya çalışır. Temel kavramlar şunlardır:
- 🍎 Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH): Bir ülke sınırları içinde, belirli bir dönemde (genellikle bir yıl) üretilen tüm nihai mal ve hizmetlerin piyasa değeridir. GSYİH, bir ekonominin büyüklüğünü ve performansını ölçmek için kullanılır.
- 🍎 Enflasyon: Fiyatlar genel düzeyindeki sürekli artıştır. Enflasyon, paranın satın alma gücünü azaltır.
- 🍎 İşsizlik: Çalışmaya istekli ve yetenekli olan kişilerin iş bulamaması durumudur. İşsizlik, ekonomik ve sosyal sorunlara yol açabilir.
- 🍎 Büyüme: Bir ekonominin üretim kapasitesindeki artıştır. Büyüme, genellikle GSYİH'deki artışla ölçülür.
💰 Milli Gelir Hesaplama Yöntemleri
Milli gelir, bir ekonomide bir yıl içinde üretilen toplam gelir miktarını ifade eder. Hesaplama yöntemleri şunlardır:
- 🍎 Üretim Yöntemi: Her sektörün yarattığı katma değer toplanır. Katma değer, bir firmanın çıktı değerinden girdi değerinin çıkarılmasıyla bulunur.
- 🍎 Harcama Yöntemi: Ekonomide yapılan tüm harcamalar toplanır. Bu harcamalar; tüketim (C), yatırım (I), kamu harcamaları (G) ve net ihracattır (X-M). Formül: GSYİH = C + I + G + (X - M)
- 🍎 Gelir Yöntemi: Ekonomide elde edilen tüm gelirler toplanır. Bu gelirler; ücretler, karlar, rantlar ve faizlerdir.
⚖️ Toplam Talep ve Toplam Arz
Makroekonomik denge, toplam talep (AD) ve toplam arz (AS) eğrilerinin kesiştiği noktada oluşur.
- 🍎 Toplam Talep (AD): Belirli bir fiyat düzeyinde, ekonomideki tüm mal ve hizmetlere olan toplam talebi gösterir. AD eğrisi genellikle aşağıya doğru eğimlidir.
- 🍎 Toplam Arz (AS): Belirli bir fiyat düzeyinde, ekonomide üretilen toplam mal ve hizmet miktarını gösterir. AS eğrisi kısa dönemde yukarıya doğru eğimli, uzun dönemde ise dikeydir.
📉 Toplam Talep Eğrisini Kaydıran Faktörler
- 🍎 Tüketici Güveni: Tüketicilerin geleceğe yönelik beklentileri.
- 🍎 Vergi Politikaları: Vergilerdeki değişiklikler.
- 🍎 Para Politikası: Faiz oranları ve para arzındaki değişiklikler.
- 🍎 Kamu Harcamaları: Devletin yaptığı harcamalar.
📈 Toplam Arz Eğrisini Kaydıran Faktörler
- 🍎 Girdi Fiyatları: İşgücü, enerji ve hammadde fiyatları.
- 🍎 Teknoloji: Teknolojik gelişmeler.
- 🍎 Verimlilik: İşgücünün verimliliği.
- 🍎 Beklentiler: Gelecekteki fiyat ve maliyet beklentileri.
🎯 Para ve Bankacılık
Para, mal ve hizmet alım satımında kullanılan, genel kabul görmüş bir değişim aracıdır. Bankalar, para arzını etkileyerek ekonomide önemli bir rol oynarlar.
- 🍎 Para Arzı: Piyasada dolaşımda olan toplam para miktarıdır.
- 🍎 Merkez Bankası: Ülkenin para politikasını yöneten ve bankacılık sistemini denetleyen kurumdur.
- 🍎 Ticari Bankalar: Mevduat toplayan ve kredi veren kuruluşlardır.
⚙️ Para Politikası Araçları
- 🍎 Açık Piyasa İşlemleri: Merkez bankasının tahvil alım satımı yaparak para arzını etkilemesi.
- 🍎 Reeskont Oranı: Ticari bankaların merkez bankasından borç alırken ödedikleri faiz oranı.
- 🍎 Karşılık Oranları: Bankaların topladıkları mevduatın ne kadarını merkez bankasında tutmaları gerektiği.
