Asal gazlar (soy gazlar), periyodik tablonun 8A grubunda bulunan elementlerdir. Bu grup şu elementleri içerir:
Bu gazlar, genellikle diğer elementlerle kimyasal tepkimeye girmezler, bu nedenle "asal" veya "inert" (tepkimesiz) olarak adlandırılırlar.
Asal gazların tepkimeye girmemesinin temel nedeni, elektron dizilişleridir. Bu elementlerin en dış katmanları (değerlik katmanı) tamamen elektronlarla doludur.
Bir atomun kimyasal davranışını belirleyen en önemli faktör, en dış katmanındaki elektron sayısıdır. Atomlar, en dış katmanlarını kararlı hale getirmek (yani 8 elektrona tamamlamak veya helyumda olduğu gibi 2 elektrona tamamlamak) için tepkimeye girerler.
Asal gazların en dış katmanları zaten kararlı olduğu için, elektron alarak, vererek veya ortaklaşa kullanarak bu katmanda bir değişiklik yapma eğilimleri yoktur. Bu, onları son derece kararlı ve dolayısıyla tepkimesiz yapar.
Bir atomdan elektron koparmak için gereken enerjiye iyonlaşma enerjisi denir. Asal gazların kararlı elektron dizilişi, bir elektronlarını koparmak için çok yüksek enerji gerektiği anlamına gelir. Bu da onların iyonik bağ yapmasını neredeyse imkansız kılar.
Asal gazların kararlı yapıları, dışarıdan bir elektron kabul etmeye de istekli olmadıkları anlamına gelir. Çünkü yeni bir elektron, kararlı yapıyı bozacaktır. Bu nedenle elektron ilgileri de çok düşüktür.
Genel kural olarak asal gazlar tepkimeye girmez, ancak bazı istisnalar bulunur. Özellikle daha büyük atomlara sahip olan Kripton (Kr), Ksenon (Xe) ve Radon (Rn), flor (F) ve oksijen (O) gibi son derece elektronegatif elementlerle belirli koşullar altında bileşik oluşturabilirler.
Örneğin:
Bu istisnalar, asal gazların "kesinlikle" tepkimeye girmediği fikrini yıkmış olsa da, bu tepkimeler özel koşullar gerektirir ve genel kimyanın büyük bir kısmında asal gazlar hala "tepkimesiz" olarak kabul edilir.
Asal gazların inert (tepkimesiz) olmalarının ana nedeni, kararlı elektron dizilişleridir. En dış enerji seviyelerinin tamamen dolu olması, onları elektron alışverişi veya ortaklaşması yapmaya ihtiyaç duymayan, doğal olarak kararlı elementler haline getirir.
