Halit Ziya Uşaklıgil'in Türk edebiyatının ilk gerçek anlamda modern romanı kabul edilen Aşk-ı Memnu (Yasak Aşk), 1899-1900 yıllarında tefrika edilmiş ve kitap olarak 1900'de yayımlanmıştır. Servet-i Fünun döneminin başyapıtlarından olan bu eser, zengin bir ailenin görkemli yalısında geçen, toplumsal normlar, bireysel tutkular ve kaçınılmaz trajedi üzerine kuruludur. İşte bu efsanevi romanın detaylı bir özeti ve unutulmaz karakter kadrosu.
Zengin ve kibar bir adam olan Adnan Bey, eşinin ölümünden sonra, kendisinden çok genç ve güzel bir kız olan Bihter ile evlenir. Bihter, annesi Firdevs Hanım'ın baskısı ve maddi güvence arayışıyla bu evliliği kabul eder. Adnan Bey'in Çamlıca'daki büyük yalısına gelin gider. Yalıda, Adnan Bey'in kızı Nihal, oğlu Bülent, yeğeni Behlül ve hizmetkarlar yaşamaktadır. Nihal, babasının bu evliliğini bir türlü içine sindiremez.
Bihter, yalıdaki monoton ve yaşlı kocasına duyduğu hayal kırıklığı içindedir. Bu sırada, yakışıklı, havai ve çapkın Behlül ile aralarında tehlikeli bir çekim başlar. Behlül başlangıçta Nihal ile flört etmekte, hatta onunla evlenmeyi düşünmektedir. Ancak zamanla Bihter'le olan yasak ilişkileri alevlenir. İki genç, tüm risklere rağmen bu ilişkiyi sürdürürler.
Bihter, bir yandan suçluluk duygularıyla boğuşurken, bir yandan da tutkusunun esiri olur. Behlül ise daha kaygısız ve sorumsuz davranır. Bu sırada Nihal, Behlül'e olan hislerini fark etmiş ve ona bağlanmıştır. Romanın dönüm noktası, Bihter ile Behlül'ün buluşmalarının önce Firdevs Hanım, ardından da Nihal tarafından öğrenilmesiyle gelir.
Her şey ortaya çıkmak üzereyken, Bihter dayanılmaz bir vicdan azabı ve çaresizlik içine düşer. Adnan Bey'e olan ihanetini itiraf edemez. Tüm bu baskıya daha fazla dayanamayarak, kocasının silahıyla intihar eder. Bu trajik son, yalıdaki herkesin hayatını temelden sarsar ve roman, Nihal'in babasına sarılışıyla sona erer.
Aşk-ı Memnu, Türk romanında modern karakter tahlilleri, derin psikolojik çözümlemeler ve sağlam kurgusu ile bir dönüm noktasıdır. Romanın işlediği başlıca temalar şunlardır:
Halit Ziya'nın ustalıklı betimlemeleri ve iç monolog teknikleri, karakterlerin iç dünyasını okura etkileyici bir şekilde aktarır. Aşk-ı Memnu, sadece bir "yasak aşk" hikayesi değil, aynı zamanda dönemin İstanbul sosyetesinin ve insan ruhunun evrensel çelişkilerinin bir panoramasıdır.
