AYT Edebiyat Edebi Akımlar: Tablolarla Akım Karşılaştırması

Question

Edebi akımları karşılaştırmalı olarak görmek istiyorum. Hangi akım hangi özelliklere sahip, diğerlerinden ne gibi farkları var, tablo şeklinde olsa daha iyi anlarım.

Answer 1

🎨 AYT Edebiyat Edebi Akımlar: Tablolarla Akım Karşılaştırması

Edebi akımlar, sanatçıların dünyaya bakış açılarını ve eserlerini nasıl şekillendirdiklerini gösteren önemli bir pusuladır. AYT Edebiyat sınavında da sıklıkla karşımıza çıkarlar. Bu yazıda, edebi akımları tablolarla karşılaştırarak daha kolay anlamanıza yardımcı olacağız.

🏛️ Klasisizm

• 📜 Doğuş Yeri ve Zamanı: 17. yüzyıl Fransa'sı
• 👤 Temsilcileri: Racine, Corneille, Moliere (Fransa), Namık Kemal, Şinasi, Ahmet Vefik Paşa (Türkiye)
• 💡 Temel Özellikleri:
  • Akıl ve mantığa önem verir.
  • Eski Yunan ve Roma edebiyatını örnek alır.
  • Konular genellikle tarihten ve mitolojiden alınır.
  • Kahramanlar soylu kişilerdir.
  • Dil ve üslup mükemmeliyetçi ve seçkindir.
• 🖼️ Sanat Anlayışı: Sanat, aklı ve mantığı kullanarak evrensel doğruları ifade etmelidir.

💖 Romantizm

• 📜 Doğuş Yeri ve Zamanı: 18. yüzyılın sonu, 19. yüzyılın başı (Almanya ve İngiltere)
• 👤 Temsilcileri: Victor Hugo, Goethe, Lord Byron, Ahmet Mithat Efendi, Namık Kemal, Abdülhak Hamit Tarhan
• 💡 Temel Özellikleri:
  • Duygu, hayal gücü ve coşku ön plandadır.
  • Bireysellik ve özgürlük vurgulanır.
  • Doğa sevgisi ve doğaya dönüş idealize edilir.
  • Hristiyanlık ve milli değerlere önem verilir.
  • Karamsarlık, melankoli ve ölüm temaları sıkça işlenir.
• 🖼️ Sanat Anlayışı: Sanat, sanatçının duygularını ve iç dünyasını özgürce ifade etmelidir.

🔎 Realizm

• 📜 Doğuş Yeri ve Zamanı: 19. yüzyılın ortaları (Fransa)
• 👤 Temsilcileri: Gustave Flaubert, Honoré de Balzac, Tolstoy, Gogol, Halit Ziya Uşaklıgil, Mehmet Rauf
• 💡 Temel Özellikleri:
  • Gerçekçilik ve objektiflik esastır.
  • Gözlem ve belgelere dayanılır.
  • Toplumsal sorunlar ve günlük yaşam gerçekçi bir şekilde anlatılır.
  • Kahramanlar, toplumun her kesiminden olabilir.
  • Dil sade ve anlaşılırdır.
• 🖼️ Sanat Anlayışı: Sanat, toplumu ve insanı olduğu gibi yansıtmalıdır.

🍃 Natüralizm

• 📜 Doğuş Yeri ve Zamanı: 19. yüzyılın ikinci yarısı (Fransa)
• 👤 Temsilcileri: Emile Zola, Goncourt Kardeşler, Hüseyin Rahmi Gürpınar, Nabizade Nazım
• 💡 Temel Özellikleri:
  • Realizmin daha ileri bir aşamasıdır.
  • Bilimsel determinizm (nedensellik) ilkesi uygulanır.
  • Kalıtım ve çevrenin insan üzerindeki etkileri vurgulanır.
  • Toplumun alt tabakası ve onların sorunları işlenir.
  • Dil, argoya ve sokak diline yakındır.
• 🖼️ Sanat Anlayışı: Sanat, bilimsel yöntemlerle insanı ve toplumu incelemelidir.

✨ Sembolizm

• 📜 Doğuş Yeri ve Zamanı: 19. yüzyılın sonları (Fransa)
• 👤 Temsilcileri: Charles Baudelaire, Arthur Rimbaud, Cenap Şahabettin, Ahmet Haşim
• 💡 Temel Özellikleri:
  • Gerçekliğin sembollerle ifade edilmesi esastır.
  • Duygular, izlenimler ve soyut kavramlar semboller aracılığıyla anlatılır.
  • Müzikalite ve ahenge önem verilir.
  • Serbest nazım ve yeni imgeler kullanılır.
  • "Sanat sanat içindir" ilkesi benimsenir.
• 🖼️ Sanat Anlayışı: Sanat, dış dünyayı değil, iç dünyayı ve duyguları sembollerle ifade etmelidir.

futurizm

• 📜 Doğuş Yeri ve Zamanı: 20. yüzyılın başları (İtalya)
• 👤 Temsilcileri: Filippo Tommaso Marinetti, Nazım Hikmet (etkilenmiştir)
• 💡 Temel Özellikleri:
  • Gelecekçilik ve modernizm vurgulanır.
  • Makineleşme, hız ve dinamizm yüceltilir.
  • Geleneksel sanat anlayışına karşı çıkılır.
  • Savaş, cesaret ve enerji temaları işlenir.
  • Dil ve üslupta kuralsızlık ve yenilikçilik hakimdir.
• 🖼️ Sanat Anlayışı: Sanat, geçmişi reddederek geleceğe yönelik olmalı ve modern yaşamın hızını yansıtmalıdır.