📜 İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatına Giriş
İslamiyet'in kabulünden önceki dönem, Türk edebiyatının köklerini oluşturur. Bu dönemde sözlü ürünler ağırlıktadır. Yazı henüz yaygınlaşmadığı için destanlar, şiirler, atasözleri ve efsaneler nesilden nesile aktarılmıştır.
🧑🎤 Dönemin Sanatçıları ve Eserleri
Bu dönemde bilinen anlamda "sanatçı" figürü yoktur. Eserler genellikle anonimdir, yani kimin tarafından oluşturulduğu bilinmez. Ancak bazı önemli şahsiyetler ve eserler günümüze ulaşmıştır.
⚔️ Destan Kahramanları
- 🐺 Bozkurt: Ergenekon Destanı'nda Türklere yol gösteren kutsal hayvan.
- 🏹 Alp Er Tunga: Saka Türklerine ait bir kahraman. Cesareti ve bilgeliği ile tanınır.
- 👑 Oğuz Kağan: Oğuz Türklerinin atası sayılan efsanevi hükümdar. Oğuz Kağan Destanı'nda hayatı anlatılır.
🗣️ Şiir ve Sagu Söyleyenler
- 🎶 Kopuzcular: Şiirlerini kopuz eşliğinde söyleyen ozanlar.
- 😢 Yuğ Töreni Şamanları: Ölen kişilerin ardından sagu adı verilen ağıtları yakan kişiler.
📝 Dönemin Başlıca Eserleri
İslamiyet öncesi Türk edebiyatının en önemli eserleri destanlardır. Destanlar, bir milletin tarihini, kahramanlıklarını, inançlarını ve değerlerini yansıtır.
🐺 Destanlar
- 🏔️ Yaratılış Destanı: Evrenin ve insanın yaratılışını anlatır. Altay Türklerine aittir.
- 🏹 Alp Er Tunga Destanı: Alp Er Tunga'nın kahramanlıklarını ve ölümünü anlatır. Saka Türklerine aittir.
- 👑 Oğuz Kağan Destanı: Oğuz Kağan'ın hayatını, savaşlarını ve fetihlerini anlatır. Hun ve Göktürklere aittir.
- 🐺 Ergenekon Destanı: Türklerin Ergenekon'dan çıkışını ve yeniden dirilişini anlatır. Göktürklere aittir.
- 🔔 Göç Destanı: Uygur Türklerinin yurtlarını terk ederek göç etmelerini anlatır.
- 🛡️ Manas Destanı: Kırgız Türklerine ait dünyanın en uzun destanıdır. Manas adlı kahramanın maceralarını anlatır.
📜 Diğer Eserler
- 📜 Orhun Yazıtları: Türk tarihinin ve edebiyatının en önemli yazılı kaynaklarıdır. Bilge Kağan, Kül Tigin ve Tonyukuk adına dikilmiştir.
- 🔮 Irk Bitig: Fal kitabı anlamına gelir. Uygur dönemine ait olup, çeşitli fallar ve yorumlarını içerir.
