📝 "de" ve "da" Bağlacının Yazımı
Türkçede "de" ve "da" bağlacı ile "-de" ve "-da" ekini birbirinden ayırt etmek çok önemlidir. Bu iki farklı yapı, yazılışta karıştırılmamalıdır.
🎯 Bağlaç Olan "de" / "da"
Bağlaç olan "de" ve "da" ayrı yazılır ve cümleden çıkarıldığında cümlenin anlamı bozulmaz, sadece daralır.
- ✅ Kural: Her zaman ayrı yazılır.
- ✅ Kontrol Yöntemi: Cümleden "de/da" çıkarılır. Anlam bozulmuyorsa bağlaçtır ve ayrı yazılmalıdır.
- ✅ Ünlü Uyumu: "de" veya "da" şeklinde, kendinden önceki kelimenin son ünlüsüne göre seçilir.
📌 Örnekler:
- ➡️ Kitap da alacağım. (Kitap alacağım. → Anlam bozulmadı)
- ➡️ O de bizimle gelsin. (O bizimle gelsin. → Anlam bozulmadı)
- ➡️ Senin fikrin de çok güzel. (Senin fikrin çok güzel. → Anlam bozulmadı)
🏠 Hal Eki Olan "-de" / "-da" / "-te" / "-ta"
Bu, isimlere gelerek bulunma (kalma) halini bildiren bir çekim ekidir.
- ✅ Kural: Her zaman bitişik yazılır.
- ✅ Kontrol Yöntemi: Cümleden "-de/-da" çıkarılırsa anlam bozulur veya değişir.
- ✅ Ünsüz Uyumu (Sertleşme): Kelimenin son harfi sert ünsüz (f, s, t, k, ç, ş, h, p) ise "-te" veya "-ta" olur.
📌 Örnekler:
- ➡️ Evde kimse yoktu. (Ev kimse yoktu. → Anlam bozuldu)
- ➡️ Kitaplar çantada duruyor. (Kitaplar çanta duruyor. → Anlam bozuldu)
- ➡️ Bu iş sabahtan beri akılda. (Bu iş sabahtan beri akıl. → Anlam bozuldu)
- ➡️ Sınıfta yeni bir öğrenci var. (Sınıf yeni bir öğrenci var. → Anlam bozuldu)
💡 Karşılaştırmalı Örnekler
- ➡️ Ayşe de sinemaya gelecek. (Bağlaç - Ayrı)
Ayşe sinemaya gelecek. (Anlam bozulmaz)
- ➡️ Ayşe'de iki bilet var. (Hal Eki - Bitişik)
Ayşe iki bilet var. (Anlam bozulur)
🎯 Altın Kural: Cümleden "de/da"yı çıkardığında anlam bozuluyorsa bitişik, bozulmuyorsa ayrı yazılır!
