Basit Zamanlı Fiil Nedir?
Basit zamanlı fiil, yapılışı tek bir kelimeden oluşan ve tek bir zaman eki alan fiillere denir. Bu fiillerde herhangi bir yapım eki (fiilden fiil yapan ek) bulunmaz ve fiil kök veya gövdesine sadece bir kip eki gelir.
Basit Zamanlı Fiillerin Özellikleri
- Tek kelimeden oluşurlar: Fiil kök veya gövdesine sadece bir kip eki getirilerek oluşturulurlar.
- Tek bir zaman ifade ederler: Sadece bir kip eki aldıkları için geçmiş, şimdiki veya gelecek zaman gibi tek bir zaman anlamı taşırlar.
- Yapım eki almazlar: Fiil köküne herhangi bir fiilden fiil yapım eki (-ış, -ır, -t gibi) gelmez.
Basit Zamanlı Fiil Örnekleri
Aşağıda basit zamanlı fiillere örnekler verilmiştir:
- Geldi: "gel-" fiil köküne geçmiş zaman eki "-di" getirilmiştir.
- Okuyor: "oku-" fiil köküne şimdiki zaman eki "-yor" getirilmiştir.
- Yazacak: "yaz-" fiil köküne gelecek zaman eki "-acak" getirilmiştir.
- Gider: "git-" fiil köküne geniş zaman eki "-er" getirilmiştir.
- Bakmalı: "bak-" fiil köküne gereklilik kipi eki "-malı" getirilmiştir.
Basit Zamanlı Fiilleri Nasıl Ayırt Ederiz?
Bir fiilin basit zamanlı olup olmadığını anlamak için şu soruları sorabiliriz:
- Fiil tek kelimeden mi oluşuyor?
- Fiilde sadece bir kip eki mi var?
- Fiilde yapım eki (fiilden fiil yapan ek) var mı?
Eğer fiil tek kelimeden oluşuyor, sadece bir kip eki içeriyor ve yapım eki almamışsa, o fiil basit zamanlıdır.
Önemli Not
Basit zamanlı fiiller, birleşik zamanlı fiillerle karıştırılmamalıdır. Birleşik zamanlı fiillerde iki kip eki (bir temel kip + hikâye/şart/rivayet) bir arada bulunur ve genellikle iki kelimeden oluşurlar. Örneğin "geliyordu" (şimdiki zamanın hikâyesi) birleşik zamanlı bir fiildir.
