Türk edebiyatının Milli Edebiyat döneminden Cumhuriyet'in ilk yıllarına uzanan sürecinde, şiirimizde önemli bir dönüşüm yaşanmıştır. Aruz ölçüsünün yerini yavaş yavaş hece ölçüsü ve sade Türkçe almaya başlamıştır. İşte tam da bu geçiş döneminde, hece ölçüsünü benimseyerek milli duyguları, memleket sevgisini ve sıradan insanın hayatını şiirlerine taşıyan bir grup şair ortaya çıkmıştır: Beş Hececiler. Bu yazıda, bu önemli topluluğu ve temsilcilerini yakından tanıyacağız.
Beş Hececiler, Türk edebiyatında 1917-1924 yılları arasında şiirleriyle öne çıkan, hece ölçüsünü esas alan ve genellikle memleketçi bir edebiyat anlayışını benimseyen beş şairden oluşan bir grubun adıdır. Grubun en önemli özelliği, şiiri halka indirgeme ve milli konuları işleme çabasıdır. Faruk Nafiz Çamlıbel'in öncülüğünde bir araya gelmişlerdir.
Grubun isimlerini hatırlamak için pratik bir kodlama: HEYOF. Bu harfler, her bir şairin soyadının baş harfini temsil eder.
🎭 "Aruza Veda" şiiriyle heceye geçiş yapmıştır. Şiirlerinde genellikle karamsar, bireysel duygular, ölüm ve aşk temalarını işlemiştir. "Baykuş", "Sulara Giden Köprü" önemli eserlerindendir. Aynı zamanda tiyatro yazarıdır.
⚓ "Milli Neşideler" şairi olarak bilinir. Şiirlerinde denizcileri, deniz kahramanlıklarını ve milli duyguları coşkulu bir dille anlatmıştır. "Gemiciler" şiiri oldukça ünlüdür. Hayatının son döneminde tasavvufi şiirler de yazmıştır.
😄 Mizah ve hiciv yönü güçlü bir şairdir. "Akbaba" adlı mizah dergisini çıkarmıştır. Şiirlerinde genellikle heyecan, yiğitlik ve günlük hayat konularını işlemiştir. "Binnaz" (manzum tiyatro) ve "Kuş Cıvıltıları" önemli eserleridir.
💖 "Fırtına ve Kar" şiiriyle tanınır. Şiirlerinde daha çok aşk, kadın, doğa ve milli duyguları lirik bir üslupla işlemiştir. Heceyi kullanmada oldukça başarılıdır. "Peri Kızı ile Çoban Hikâyesi" ünlü manzum hikâyelerindendir.
🌟 Grubun en güçlü ve en tanınmış temsilcisidir. "Sanat" adlı şiiri, Beş Hececiler'in adeta manifestosu niteliğindedir. "Çoban Çeşmesi" ve "Han Duvarları" gibi şiirleriyle Anadolu'yu ve Anadolu insanını edebiyatımıza taşımıştır. Lirik ve epik söyleyişi bir arada kullanabilmiştir. Aynı zamanda başarılı bir oyun yazarıdır.
Beş Hececiler, Türk şiirinde bir geçiş kuşağı olarak değerlendirilir. Hece ölçüsünü modern Türk şiirinde kalıcı hale getirmiş, şiiri salonlardan çıkarıp halka ve Anadolu'ya taşıma çabası göstermişlerdir. Ancak, bazı eleştirmenlerce şiirlerinin teknik ve derinlik açısından yetersiz, duygu ve konularının ise sığ olduğu düşünülmüştür. Yine de, özellikle Faruk Nafiz Çamlıbel gibi isimlerle, Türk şiirine unutulmaz eserler kazandırmışlardır.
Sonuç olarak, HEYOF kodlamasıyla hafızalara kazınan bu beş şair, Türk edebiyatında milli kimlik arayışının şiirdeki önemli temsilcilerindendir ve edebiyat tarihimizde sağlam bir yer edinmişlerdir.
