Bilişsel alan, öğrencilerin zihinsel becerilerini ve düşünme süreçlerini sınıflandıran bir sistemdir. Amerikalı eğitim psikoloğu Benjamin Bloom ve ekibi tarafından 1956 yılında geliştirilen bu sınıflandırma, eğitim hedeflerini basitten karmaşığa, somuttan soyuta doğru hiyerarşik bir yapıda düzenler.
Bu basamak, önceden öğrenilmiş bilgilerin hatırlanmasını içerir. Öğrenci belirli gerçekleri, kavramları, ilkeleri veya yöntemleri ezberden aktarabilir.
Örnek: "Photosentezin tanımını yapınız."
Bu basamakta öğrenci, bilginin anlamını kavrar ve yorumlayabilir. Bilgiyi kendi cümleleriyle ifade edebilir, özetleyebilir veya açıklayabilir.
Örnek: "Fotosentez sürecini kendi cümlelerinizle açıklayınız."
Öğrenci, öğrendiği bilgi ve kavramları yeni durumlarda kullanabilir. Soyut kavramları somut problem çözme süreçlerine dönüştürebilir.
Örnek: "Verilen bir bitki üzerinde fotosentez hızını etkileyen faktörleri belirleyiniz."
Bu basamakta öğrenci, karmaşık bilgileri bileşenlerine ayırabilir, parçalar arasındaki ilişkileri görebilir ve örgütleyebilir.
Örnek: "Fotosentez ve solunum süreçlerini karşılaştırınız."
Öğrenci, farklı bilgi parçalarını bir araya getirerek yeni bir bütün oluşturabilir. Yaratıcı düşünme ve orijinal ürünler ortaya koyma bu basamağın temel özellikleridir.
Örnek: "Fotosentez verimliliğini artıracak yeni bir yöntem tasarlayınız."
Bu en üst basamakta öğrenci, belirli ölçütlere dayanarak fikir, yöntem veya ürünler hakkında yargıda bulunabilir.
Örnek: "İki farklı fotosentez deneyini belirttiğiniz ölçütlere göre değerlendiriniz."
2001 yılında taksonomi güncellenmiş ve basamakların isimleri fiil formunda yeniden düzenlenmiştir:
Bloom Taksonomisi, öğretmenlere öğrenme hedeflerini planlama, soru hazırlama ve değerlendirme yapma konusunda sistematik bir çerçeve sunar. Öğrencilerin sadece bilgi düzeyinde değil, üst düzey düşünme becerilerinde de gelişim göstermelerini sağlar.
Bu taksonomi, öğrenme sürecinin sadece "ne" öğrendiğimizle değil, "nasıl" öğrendiğimizle de ilgili olduğunu gösteren değerli bir eğitim aracıdır.
