Celali İsyanları, 16. ve 17. yüzyıllarda Osmanlı İmparatorluğu'nda Anadolu'da çıkan büyük halk ayaklanmalarıdır. Bu isyanlar adını, ilk büyük ayaklanmayı başlatan Bozoklu Şeyh Celal'den almıştır. Osmanlı tarihinin en önemli iç çatışma dönemlerinden biri olan Celali İsyanları, imparatorluğun merkezi otoritesini sarsmış ve toplumsal düzenin bozulmasına yol açmıştır.
Celali İsyanları'nın ortaya çıkmasında birden fazla faktör rol oynamıştır:
İlk büyük Celali hareketi olarak kabul edilir. Şii propagandasıyla başlayan isyan, kısa sürede büyümüş ve ancak güçlükle bastırılabilmiştir.
Bu isyan, Osmanlı'nın içinde bulunduğu zor durumdan faydalanarak büyümüş ve geniş bir alana yayılmıştır.
Bu dönemde Karayazıcı, Deli Hasan, Canbolatoğlu ve Kalenderoğlu gibi liderlerin öncülüğünde çıkan isyanlar, Anadolu'da tam bir kaos ortamı yaratmıştır.
Osmanlı yönetimi, Celali İsyanları'nı bastırmak için hem askeri hem de siyasi yöntemlere başvurmuştur:
Celali İsyanları'nın Osmanlı İmparatorluğu üzerinde derin etkileri olmuştur:
Celali İsyanları, Osmanlı İmparatorluğu'nun klasik düzeninin sona erme sürecinin önemli bir parçasıdır. Bu isyanlar, merkezi yönetimin taşradaki etkinliğinin azaldığını ve toplumsal düzende ciddi sorunlar olduğunu göstermiştir. Aynı zamanda, Osmanlı tarih yazımında "duraklama dönemi" olarak adlandırılan sürecin başlangıcını işaret etmektedir.
Celali İsyanları, sadece bir askeri ayaklanma değil, aynı zamanda Osmanlı toplumunun ekonomik, sosyal ve idari yapısındaki derin krizin bir tezahürüdür ve Osmanlı modernleşme sürecini anlamak için kritik bir dönemi temsil eder.
