Edebiyatımızın toplumsal gerçekçi çizgideki en önemli yapıtlarından biri olan Cemo, Türk romanının unutulmaz karakterlerini yaratan usta kalem Kemal Bilbaşar'ın eseridir. 1966 yılında yayımlanan ve büyük yankı uyandıran bu roman, okuyucuyu Doğu Anadolu'nun sert coğrafyasına, törelerin gölgesinde yaşanan insan hikayelerine götürür.
1910 doğumlu Kemal Bilbaşar, öğretmenlik mesleğinin yanı sıra edebiyat dünyasına derin izler bırakmış bir yazardır. Eserlerinde özellikle Anadolu insanının yaşam mücadelesini, toplumsal sorunları, feodal yapıyı ve kadın olma hallerini gerçekçi ve çarpıcı bir dille anlatmıştır. "Cemo" ve onun devamı niteliğindeki "Memo", bu anlatımın en güçlü örnekleridir.
Roman, Doğu Anadolu'da aşiretler arası çatışmaların, kan davalarının ve baskın törelerin ortasında hayata tutunmaya çalışan Cemo adlı genç bir kadının hikayesini merkezine alır. Cemo, içinde bulunduğu zorlu koşullara rağmen dimdik ayakta duran, sevdiği insan için mücadele eden güçlü bir karakter olarak karşımıza çıkar.
Cemo, yayımlandığı dönemde büyük ilgi görmüş ve 1967 Türk Dil Kurumu Roman Ödülü'nü kazanmıştır. Roman, sadece sürükleyici bir hikaye anlatmakla kalmaz, aynı zamanda belirli bir coğrafyanın ve dönemin sosyolojik bir fotoğrafını da çeker. Kemal Bilbaşar'ın gözlem gücü ve insanı anlama becerisi, bu eseri Türk edebiyatının klasikleri arasına sokmuştur.
Eğer Cemo'yu okuduysanız ve beğendiyseniz, onun devamı niteliğindeki Memo (1969) romanını da mutlaka okumalısınız. Ayrıca, benzer temaları işleyen Yaşar Kemal ve Orhan Kemal gibi yazarların eserleri de ilginizi çekebilir.
Eser: Cemo
Yazar: Kemal Bilbaşar
Yayın Yılı: 1966
Tür: Toplumsal Gerçekçi Roman
Ödül: 1967 TDK Roman Ödülü
Sonuç olarak, Cemo, sadece "kimin eseri" sorusunun cevabı olan bir kitap değil, aynı zamanda Anadolu’nun ruhunu anlamak isteyen her okur için vazgeçilmez bir edebi mirastır. Kemal Bilbaşar'ın bu başyapıtı, karakterleri ve evrensel temalarıyla güncelliğini hala korumaktadır.
