Çölyak Hastalığı: Belirtileri ve Diyeti
🌾 Çölyak Hastalığı Nedir? Belirtileri ve Diyeti
Çölyak hastalığı, genetik olarak yatkın bireylerde gluten adlı proteine karşı gelişen kronik bir otoimmün hastalıktır. Buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan gluten tüketildiğinde, bağışıklık sistemi ince bağırsağın iç yüzeyine saldırır. Bu saldırı, besinlerin emilimini sağlayan villus adlı yapıların hasar görmesine yol açar ve sonuçta besin emilim bozukluğu ortaya çıkar.
⚠️ Çölyak Hastalığının Yaygın Belirtileri
Belirtiler kişiden kişiye değişiklik gösterebilir ve her yaşta ortaya çıkabilir. İşte en sık görülen şikayetler:
- 🫁 Karın Ağrısı ve Şişkinlik: Gluten tüketimini takip eden süreçte karında rahatsızlık hissi.
- 💩 Kronik İshal veya Kabızlık: Dışkılamada düzensizlik, yağlı ve kötü kokulu dışkı.
- 😴 Sürekli Yorgunluk ve Halsizlik: Besin emiliminin yetersiz olmasından kaynaklanan enerji düşüklüğü.
- ⚖️ Açıklanamayan Kilo Kaybı: Vücudun ihtiyaç duyduğu besinleri alamaması.
- 🦴 Kemik Ağrıları ve Osteoporoz: Kalsiyum ve D vitamini emiliminin bozulması.
- 🌡️ Demir Eksikliği Anemisi: Kansızlık, ciltte solukluk.
- 🧠 Baş Ağrısı ve Depresyon: Otoimmün süreçlerin nörolojik etkileri.
- 🔴 Deri Döküntüsü (Dermatitis Herpetiformis): Kaşıntılı kabarcıklarla karakterize bir cilt sorunu.
🍎 Çölyak Diyeti: Nasıl Beslenmelisiniz?
Çölyak hastalığının tek tedavisi, ömür boyu sıkı bir glutensiz diyet uygulamaktır. Diyet, ince bağırsağın iyileşmesini sağlar ve belirtilerin kaybolmasına yardımcı olur.
✅ Tüketilebilecek Glutensiz Gıdalar:
- Tahıllar: Pirinç, mısır, kinoa, karabuğday, amarant, teff.
- Unlar: Mısır unu, pirinç unu, nohut unu, badem unu.
- Et ve Bakliyat: Tüm işlenmemiş et, balık, tavuk, yumurta, kuru baklagiller.
- Süt Ürünleri: Süt, yoğurt, peynir (yalnızca içeriğindeki katkılar glutensiz olmalı).
- Meyve ve Sebzeler: Tüm taze meyve ve sebzeler.
❌ Kaçınılması Gereken Gluten İçeren Gıdalar:
- Tahıllar: Buğday, arpa, çavdar ve yulaf (çapraz bulaş riski nedeniyle).
- Unlu Mamüller: Ekmek, makarna, börek, kek, kurabiye, kraker.
- İşlenmiş Gıdalar: Hazır çorbalar, soslar, cipsler, bazı şarküteri ürünleri.
- İçecekler: Malt içeren bira ve diğer içkiler.
Önemli Uyarı: "Glutensiz" etiketi olmayan paketli ürünlerin içerik listesi mutlaka okunmalıdır. Ayrıca, mutfakta glutenli ve glutensiz gıdaların birbirine karışmaması için önlemler alınmalıdır.
Çölyak hastalığı, doğru teşhis ve diyet yönetimi ile tamamen kontrol altına alınabilen bir durumdur. Şüpheli belirtileriniz varsa, bir gastroenteroloji uzmanına başvurmanız önerilir.
