# 📚 Ders Notu: Dengelenmiş Kuvvet (Net Kuvvet Sıfır)
🎯 Temel Kavram: Dengelenmiş Kuvvet Nedir?
Bir cisme etki eden kuvvetlerin bileşkesi (net kuvvet) sıfır olduğunda, bu kuvvetlere dengelenmiş kuvvetler denir. Dengelenmiş kuvvetler etkisindeki bir cisim, durağan ise durmaya, hareketli ise sabit hızla hareketine devam eder.
⚖️ Dengelenmiş Kuvvetlerin Matematiksel İfadesi
Net kuvvet (Fnet) vektörel toplamla bulunur:
\[ \vec{F}_{net} = \sum \vec{F} = 0 \]
Bu durumda cisim dengededir ve Newton'un birinci hareket yasası (eylemsizlik yasası) geçerlidir.
🔍 Dengelenmiş Kuvvet Örnekleri
📦 Örnek 1: Masada Durmakta Olan Kitap
- 📥 Aşağı yönlü kuvvet: Yer çekimi kuvveti (ağırlık)
- 📤 Yukarı yönlü kuvvet: Masanın tepki kuvveti
- ✅ Sonuç: İki kuvvet eşit büyüklükte ve zıt yönde → Net kuvvet sıfır → Kitap hareketsiz kalır
🚗 Örnek 2: Sabit Hızla Giden Araba
- ▶️ İleri yönlü kuvvet: Motor itme kuvveti
- ◀️ Geri yönlü kuvvetler: Hava direnci + yol sürtünmesi
- ✅ Sonuç: İleri ve geri kuvvetler eşit → Net kuvvet sıfır → Araba sabit hızla hareket eder
🔄 Dengelenmiş vs Dengelenmemiş Kuvvetler
⚖️ Dengelenmiş Kuvvetler
- 📊 Net kuvvet = 0
- ⚡ Hız değişmez (sabit veya sıfır)
- 📈 İvme = 0
- 🎯 Hareket durumu değişmez
💥 Dengelenmemiş Kuvvetler
- 📊 Net kuvvet ≠ 0
- ⚡ Hız değişir (artar veya azalır)
- 📈 İvme ≠ 0 (F = m·a)
- 🎯 Hareket durumu değişir
🧪 Dengelenmiş Kuvvetlerin Günlük Hayattaki Görünümleri
🏢 Asansörde Sabit Hızla Hareket
Asansör sabit hızla hareket ederken, üzerindeki kişiye etki eden kuvvetler dengelenmiştir. Yer çekimi ve asansör tabanının tepki kuvveti eşittir.
✈️ Uçağın Sabit Hız ve Yükseklikte Uçuşu
Uçak sabit hız ve yükseklikte uçarken:
- ⬆️ Kaldırma kuvveti = ⬇️ Ağırlık kuvveti
- ➡️ İtme kuvveti = ⬅️ Hava direnci
- Net kuvvet sıfır olduğu için hareket durumu değişmez
📝 Önemli Formüller ve İlişkiler
Newton'un Birinci Yasası (Eylemsizlik Yasası)
"Bir cisme dengelenmiş kuvvetler etki ediyorsa, cisim durumunu korur. Durgunsa durmaya, hareketliyse sabit hızla hareketine devam eder."
Kuvvet Dengesi Denklemi
Dengelenmiş kuvvetler için:
\[ \sum F_x = 0 \quad \text{ve} \quad \sum F_y = 0 \]
Bu, x ve y eksenlerindeki tüm kuvvet bileşenlerinin toplamının sıfır olduğu anlamına gelir.
🎓 Özet ve Anahtar Noktalar
- ✅ Dengelenmiş kuvvet = Net kuvvetin sıfır olması
- ✅ Dengelenmiş kuvvetler hızı değiştirmez, sadece korur
- ✅ Dengelenmiş kuvvetler ivme oluşturmaz (a = 0)
- ✅ Cisim dengede ise mutlaka dengelenmiş kuvvetler etki eder
- ✅ Sabit hızlı hareket de dengelenmiş kuvvet gerektirir
- ⚠️ Duran cisim her zaman dengelenmiş kuvvet etkisinde değildir (ivmelenen cisim de anlık olarak durabilir)
🔍 Hatırlatma: Dengelenmiş kuvvet kavramı, statik denge problemlerinden günlük hareketlere kadar fizikteki pek çok olayı anlamamızı sağlayan temel bir prensiptir.
