Doğrusal hareket ve sabit hızlı hareket

Question

Bu iki kavram arasındaki farkı tam olarak anlayamadım. Sanki ikisi de aynı şeymiş gibi geliyor bana. Sabit hızlı bir cisim mutlaka doğrusal bir yolda mı hareket eder?

Answer 1

📏 Doğrusal Hareket (Bir Boyutta Hareket)

Bir cismin hareketi sırasında izlediği yola yörünge denir. Eğer bu yörünge düz bir çizgi şeklindeyse, bu harekete doğrusal hareket adı verilir. 🛣️

Örneğin:

• 📍 Düz bir rayda ilerleyen tren,
• 📍 Düz bir otoyolda giden araba,
• 📍 Yatay olarak fırlatılan bir top

doğrusal hareket yapar. Bu hareket, genellikle bir koordinat ekseni üzerinde (örneğin x-ekseni) incelenir.

⚡ Hız Nedir?

Hız, bir cismin birim zamanda ne kadar yol aldığını gösteren büyüklüktür. Yani yer değiştirmenin zaman içindeki değişim oranıdır.

Formülü şu şekildedir:

\( v = \frac{\Delta x}{\Delta t} \)

Burada:

• \( v \) : Hız
• \( \Delta x \) : Yer değiştirme (son konum - ilk konum)
• \( \Delta t \) : Geçen süre

🚀 Sabit Hızlı Hareket

Eğer bir cisim, hareketi boyunca eşit zaman aralıklarında eşit yollar alıyorsa, bu harekete sabit hızlı hareket veya düzgün doğrusal hareket denir. 🎯

Bu harekette:

• ✅ Hız değeri (sürat) sabittir, değişmez.
• ✅ Hız vektörünün yönü ve büyüklüğü sabittir.
• ✅ İvme sıfırdır (\( a = 0 \)).

📈 Konum-Zaman Grafiği

Sabit hızlı harekette, cismin konumu zamanla düzgün bir şekilde artar veya azalır. Bu nedenle konum-zaman (\( x-t \)) grafiği bir doğru şeklindedir.

• 📌 Doğrunun eğimi, cismin hızını verir. \( Eğim = v \)
• 📌 Eğim pozitif ise cisim (+) yönde, negatif ise (-) yönde hareket ediyor demektir.

🧮 Hareket Denklemleri

Sabit hızlı hareket için temel denklemler şunlardır:

• Hız Denklemi: \( v = \frac{\Delta x}{\Delta t} \)
• Konum Denklemi: \( x = x_0 + v \cdot t \)

Burada:

• \( x \) : Cismin t süre sonundaki konumu
• \( x_0 \) : Cismin başlangıç konumu (t=0 anında)
• \( v \) : Sabit hız
• \( t \) : Geçen süre

💡 Örnek Problem

Başlangıç konumu 10 m olan bir cisim, sabit 5 m/s hızla doğrusal bir yolda hareket ediyor. Buna göre 6 saniye sonra cismin konumu kaç metre olur?

Çözüm:

Konum denklemini kullanırız: \( x = x_0 + v \cdot t \)

\( x = 10 + (5 \cdot 6) \)

\( x = 10 + 30 \)

\( x = 40 \) m

Cevap: 6 saniye sonra cismin konumu 40 metre olur. 🎉

📊 Hız-Zaman Grafiği

Sabit hızlı harekette, hız değeri zamanla değişmediği için hız-zaman (\( v-t \)) grafiği x-eksenine paralel bir yatay doğru şeklinde çizilir.

• 📌 Grafiğin altında kalan alan, cismin yer değiştirmesini (\( \Delta x \)) verir.