Memeliler (Mammalia), omurgalı hayvanlar sınıfının en gelişmiş grubunu oluşturur. Adını dişilerin yavrularını beslemek için kullandığı meme bezlerinden alan bu canlılar, doğurarak çoğalmaları, vücutlarını kaplayan kılları ve sıcakkanlı metabolizmalarıyla diğer hayvanlardan ayrılırlar. Dünya üzerinde yaklaşık 6.400 türle temsil edilen memeliler, okyanusların derinliklerinden en yüksek dağlara kadar hemen her ekosistemde yaşam mücadelesi verir.
Memeli evriminin ilkel temsilcileridir. Doğurarak çoğalmaz, yumurtlayarak ürerler. Sadece gagalı memeliler (Ornithorhynchidae) ve ekidnalar (Tachyglossidae) bu gruba girer. Örneğin, Avustralya'ya özgü Ornithorhynchus anatinus (platipus) hem yumurtlar hem de yavrularını sütle besler.
Yavrularını çok erken (embriyonik) dönemde doğururlar. Gelişimlerini annenin kesesi içinde tamamlarlar. Avustralya ve Amerika kıtalarında yayılış gösterirler. Kanguru, koala, keseli sıçan ve vombat bu grubun üyeleridir.
Memelilerin en büyük grubudur (%95'ten fazlası). Embriyo, anne rahminde plasenta aracılığıyla beslenir ve nispeten gelişmiş halde doğar. Bu grup içinde 20'den fazla takım bulunur:
Memeliler, özellikle primatlar, deniz memelileri ve filler, karmaşık sosyal yapılar, öğrenme kapasitesi ve hatta alet kullanımı sergiler. Yunusların kendilerine özgü "isim" benzeri ıslıkları, fillerin matem tutma davranışı ve şempanzelerin alet yapımı bu zenginliğin kanıtlarıdır.
Memeliler, vücut sıcaklıklarını sabit tutarak (homeotermi) soğuk ve sıcak ortamlarda aktif kalabilirler. Bu, metabolik hızlarını yüksek tutan bir enerji denklemi gerektirir:
Metabolik Hız ∝ Vücut Kütlesi3/4
Kürk, ter bezleri, titreme ve kan damarlarının genişleyip daralması gibi adaptasyonlar bu dengeyi sağlar.
Memeliler, sesleri çene kemiğinden iç kulağa ileten üç kemikçikli (çekiç, örs, üzengi) işitme sistemine sahiptir. Bu, frekans aralığını genişletir. Balinaların şarkıları, yarasaların ekolokasyonu ve insan konuşması bu yeteneğin zirve örnekleridir.
Ne yazık ki memeli türlerinin dörtte biri yok olma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Habitat kaybı, iklim değişikliği, avcılık ve kirlilik başlıca tehditlerdir. Kaplan, kutup ayısı, saz kedisi ve Akdeniz foku gibi pek çok tür, koruma programları olmadan neslini sürdüremez durumdadır.
Memeliler, doğurarak çoğalmanın getirdiği ebeveyn bakımı, sıcakkanlılığın sağladığı ekolojik avantaj ve gelişmiş beyin yapıları sayesinde Dünya'nın en başarılı hayvan gruplarından biri olmuştur. İnsan da bu büyük ailenin bir üyesi olarak, diğer memelilerin yaşam alanlarına saygı duymak ve onları korumakla yükümlüdür.
