Dolaylama Nedir?
Dolaylama, bir sözcüğü söylenmek istenen durumdan, olaydan ya da nesneden kaçınmak için onu doğrudan ifade etmek yerine, daha dolaylı, süslü veya örtülü bir şekilde anlatma sanatıdır. Başka bir deyişle, bir varlığın veya kavramın adını anmadan, onu çağrıştıracak başka sözlerle anlatılmasıdır.
Bu sanat, günlük konuşma dilinde, edebiyatta ve özellikle şiirde sıkça kullanılır. Amacı, anlatımı daha etkili, zarif ve sanatlı kılmaktır.
Dolaylamanın Özellikleri
- Genellikle en az iki sözcükten oluşur.
- Bir sözcüğün eş anlamlısı değildir; onun yerine kullanılan bir söz grubudur.
- Anlatıma güzellik, çekicilik ve zenginlik katar.
- Dili sıradanlıktan kurtarır ve düşündürücü bir boyut kazandırır.
Dolaylama Örnekleri
Aşağıda, günlük hayatta ve edebiyatta sıkça karşılaştığımız dolaylama örneklerini bulabilirsiniz:
- Beyaz altın: Pamuk için kullanılır.
- Bacasız sanayi: Turizm sektörü için kullanılır.
- File bekçisi: Kaleci için kullanılır.
- Yavru vatan: Kıbrıs için kullanılır.
- Beyaz cam: Televizyon için kullanılır.
- Orman kralı: Aslan için kullanılır.
- Dünyanın tepesi: Everest Dağı için kullanılır.
- Büyük kurtarıcı: Atatürk için kullanılır.
- Meçhul asker: İsmi bilinmeyen şehit için kullanılır.
- İki teker: Bisiklet veya motosiklet için kullanılır.
- Suikast: "Canına kıymak" yerine hayatına son vermek demek bir dolaylamadır.
Gördüğünüz gibi, dolaylama dilimizi daha renkli ve anlamlı hale getiren önemli bir anlatım biçimidir.
