Dolaylı Tümleç (Yer Tamlayıcısı) Nedir?
Dolaylı tümleç, cümlede yüklemin anlamını yer, yön ve bulunma bakımından tamamlayan ögedir. Yükleme sorulan "kime?, kimde?, kimden?, nereye?, nerede?, nereden?" sorularının cevabıdır.
Dolaylı Tümlecin Özellikleri
- Genellikle -e, -de, -den eklerini (isim hal ekleri) alan sözcüklerden oluşur.
- Cümle içinde yükleme en uzak olan öge olarak düşünülebilir.
- Yer-yön bildiren bazı zarflar (aşağı, yukarı, içeri, dışarı vb.) de bu ögeyi oluşturabilir.
Örneklerle Dolaylı Tümleç
Aşağıdaki örnek cümlelerde dolaylı tümleçler koyu harflerle ve altı çizili olarak belirtilmiştir:
- Bütün sınıfa bu haberi duyurdu. (Kime duyurdu? → Bütün sınıfa)
- Yaz tatilini dedemlerde geçireceğiz. (Nerede geçireceğiz? → Dedemlerde)
- Okuldan erken ayrıldı. (Nereden ayrıldı? → Okuldan)
- Kütüphaneye gidip ders çalıştı. (Nereye gitti? → Kütüphaneye)
- Çocuklar bahçede oynuyor. (Nerede oynuyor? → Bahçede)
Önemli Uyarılar
- "-e, -de, -den" eklerini alan her sözcük dolaylı tümleç olmayabilir. Bu ekler bazen yapım eki görevi de görebilir veya başka bir ögenin parçası olabilir.
- Dolaylı tümleci bulmak için her zaman yükleme yönelik soruları sormak gerekir.
- Yer-yön bildiren sözcükler, ek almadan da dolaylı tümleç olarak kullanılabilir: "Hemen içeri gir." (Nereye gir? → içeri)
