📘 Ek Fiil (Ek Eylem) Nedir?
Ek fiil, isim soylu kelimelerin (isim, sıfat, zamir, zarf) sonuna gelerek onları yüklem yapan veya basit zamanlı fiillere gelerek onları birleşik zamanlı fiil yapan "-i" (i-mek) ekidir.
🎯 Ek Fiilin Dört Temel Görevi
- ✅ İsimleri yüklem yapmak: "O bir öğretmendi."
- ✅ Basit zamanlı fiilleri birleşik zamanlı yapmak: "Geliyordu."
- ✅ Şart (koşul) anlamı katmak: "Çalışırsan kazanırsın."
- ✅ Birleşik fiil oluşturmak: (Bu görev KPSS'de daha az vurgulanır)
📝 Ek Fiilin Dört Zamanı (Çekimi)
Ek fiilin dört farklı zamanı/kipi vardır:
1. 🕰️ Bilinen (Görülen) Geçmiş Zaman (-di'li Geçmiş Zaman)
- Ek: -idi → -dı, -di, -du, -dü, -tı, -ti, -tu, -tü
- Örnekler: "Öğrenciydi", "güzeldi", "buradaydı"
2. ❓ Öğrenilen (Duyulan) Geçmiş Zaman (-miş'li Geçmiş Zaman)
- Ek: -imiş → -mış, -miş, -muş, -müş
- Örnekler: "Doktormuş", "akıllıymış", "oradaymış"
3. 🧭 Şart (Koşul) Kipi
- Ek: -ise → -sa, -se
- Örnekler: "Hastaysa", "zenginse", "evdeyse"
4. 🌟 Geniş Zaman
- Ek: -im → -ım, -im, -um, -üm
- Örnekler: "Öğretmenim", "iyiyim", "öğrenciyiz"
💡 Ek Fiilin Olumsuzu
Ek fiilin olumsuzu "değil" kelimesi ile yapılır:
- "Zengindi" → "Zengin değildi"
- "Doktormuş" → "Doktor değilmiş"
- "Hastaysa" → "Hasta değilse"
- "Öğretmenim" → "Öğretmen değilim"
🚨 KPSS'de Çıkan Önemli Uyarılar
- 📌 Ek fiil bitişik de yazılabilir, ayrı da: "güzeldi" veya "güzel idi"
- 📌 Ek fiilin "-idi" ve "-imiş" çekimleri ünlü ile başlayan ek aldığında araya "y" kaynaştırma harfi girer: "hastaydı", "güzelymiş"
- 📌 Ek fiilin geniş zaman çekiminde (-im) kişi ekleri isim soylu kelimelere doğrudan eklenir: "Ben öğrenciyim", "Sen doktorsun"
- 📌 Şart kipi (-se, -sa) cümleye her zaman koşul anlamı katmak zorunda değildir: "Yağmur yağsa da gideriz." (Burada pekiştirme anlamı var)
🎭 Ek Fiil ile Yardımcı Fiil Karıştırmayın!
Ek fiil isim soylu kelimelere gelirken, yardımcı fiil (etmek, eylemek, olmak, kılmak) asıl fiille birleşerek birleşik fiil oluşturur:
- Ek fiil: "O bir mühendisti." (isim + ek fiil)
- Yardımcı fiil: "Yemek hazır oldu." (isim + yardımcı fiil)
🧩 Pratik Çözüm Tekniği
Bir cümlede ek fiili bulmak için şu soruyu sorun: "Bu kelime, isim soylu bir kelime mi? Eğer öyleyse yüklem olmasını sağlayan ek nedir?"
