Aziz Nesin'in kaleme aldığı Gençliğim Eyvah, Türk edebiyatının unutulmaz eserlerinden biridir. 1970'lerin Türkiye'sinde geçen roman, toplumsal değişim, kuşak çatışması ve bireyin kimlik arayışını mizahi bir dille ele alır. Nesin, karakteristik hicivli üslubuyla dönemin sosyal yapısını adeta bir ayna gibi yansıtır.
Romanın merkezinde, geleneksel değerlerle modern hayat arasında sıkışıp kalmış bir ailenin hikayesi yer alır. Zeki Bey ve ailesi, İstanbul'un değişen yüzü karşısında kendi değer yargılarını korumaya çalışırken, çocuklarının farklı yönlere savrulmasına tanık olurlar.
Olaylar, Zeki Bey'in ailesi etrafında şekillenir. Aile, eski değerlerini korumaya çalışırken, çocukları farklı yönlere savrulur. Kızı Batılı yaşam tarzını benimserken, oğlu siyasi görüşleriyle ailesiyle ters düşer. Roman boyunca karakterler, toplumsal normlar ve kişisel arzular arasında bocalar.
Nesin, bu çatışmaları abartılı ve komik durumlarla anlatarak aslında dönemin Türkiye'sinin genel fotoğrafını çeker. Ailenin yaşadığı mahalledeki değişim, komşuluk ilişkilerinin dönüşümü ve yükselen tüketim kültürü, romanın arka planını oluşturur.
Roman, geleneksel toplum yapısının modernleşme karşısındaki direncini ve kaçınılmaz dönüşümünü işler. Nesin, bu süreçte yaşanan sancıları hem trajik hem de komik öğelerle harmanlar.
Baba otoritesinin sorgulanması, anne-çocuk ilişkilerindeki değişim ve kardeşler arasındaki fikir ayrılıkları, romanın önemli alt temalarıdır.
Aziz Nesin, toplumsal eleştirilerini mizah yoluyla aktararak okuyucuyu hem güldürür hem düşündürür. Bu sayede ağır konular daha sindirilebilir hale gelir.
Gençliğim Eyvah, yazıldığı dönemin sosyolojik analizi olmasının yanı sıra, evrensel temaları nedeniyle günümüzde de geçerliliğini korur. Kuşak çatışması, kimlik bunalımı ve toplumsal değişim, her dönemde karşılaşılan temel insani durumlardır.
Aziz Nesin'in kendine özgü üslubu, karakterlerin canlılığı ve olay örgüsünün akıcılığı, romanı Türk edebiyatının önemli eserlerinden biri yapar. Okuyucuya sadece keyifli bir okuma deneyimi sunmakla kalmaz, aynı zamanda toplumsal bir ayna tutarak kendi zamanını ve toplumunu daha iyi anlamasına yardımcı olur.
Roman, "eyvah" çığlığının aslında sadece gençliğe özgü olmadığını, her kuşağın kendi döneminin değişim karşısında benzer bir şaşkınlık ve uyum sağlama çabası içinde olduğunu gösterir.
