Gerçek sayı aralıkları, matematikte birbirine komşu olan gerçek sayıların belirli bir kümesini ifade eder. Bu aralıklar, başlangıç ve bitiş noktalarının dahil edilip edilmemesine göre açık, kapalı veya yarı açık olarak sınıflandırılır.
Bir aralığın uç noktaları dahil edilmiyorsa buna açık aralık denir. Matematiksel gösterimi:
Örnek: \( (2, 5) \) aralığı, 2 ve 5 hariç olmak üzere bu iki sayı arasındaki tüm gerçek sayıları içerir.
Bir aralığın uç noktaları dahil ediliyorsa buna kapalı aralık denir. Matematiksel gösterimi:
Örnek: \([3, 7]\) aralığı, 3 ve 7 dahil olmak üzere bu iki sayı arasındaki tüm gerçek sayıları içerir.
Bir aralığın yalnızca bir uç noktası dahil ediliyorsa buna yarı açık aralık denir. İki türü vardır:
Örnekler:
Bazı aralıklar bir veya iki uç noktasında sonsuza uzanabilir. Örnekler:
Not: Sonsuzluk (\(\infty\)) bir sayı olmadığı için daima açık aralık olarak yazılır.
Soru 1: Aşağıdaki aralık gösterimlerinden hangisi \( x \in \mathbb{R} \) için \( -3 \leq x < 5 \) koşulunu sağlar?
a) \( (-3, 5] \)
b) \( [-3, 5) \)
c) \( (-\infty, -3] \cup (5, \infty) \)
d) \( [-3, 5] \)
e) \( (-3, 5) \)
Cevap: b) \( [-3, 5) \)
Çözüm: Köşeli parantez "[" veya "]" aralığın o sayıyı içerdiğini, normal parantez ise içermediğini gösterir. \( -3 \) dahil, \( 5 \) hariç olduğu için doğru gösterim \( [-3, 5) \)'dir.
Soru 2: \( A = (2, 7] \) ve \( B = [5, 9) \) kümeleri veriliyor. \( A \cap B \) kesişim kümesi aşağıdakilerden hangisidir?
a) \( (5, 7] \)
b) \( [5, 7) \)
c) \( [2, 9) \)
d) \( (2, 9] \)
e) \( [5, 9) \)
Cevap: a) \( (5, 7] \)
Çözüm: Kesişim, her iki kümede de bulunan ortak elemanlardır. \( A \)'da \( 5 \) hariç, \( B \)'de \( 7 \) dahil olduğundan kesişim \( (5, 7] \) aralığıdır.
Soru 3: \( x \in \mathbb{R} \) olmak üzere \( x^2 - 4x \leq 0 \) eşitsizliğinin çözüm aralığı nedir?
a) \( [0, 4] \)
b) \( (-\infty, 0] \cup [4, \infty) \)
c) \( (0, 4) \)
d) \( [-4, 0] \)
e) \( (-\infty, -4] \cup [0, \infty) \)
Cevap: a) \( [0, 4] \)
Çözüm: \( x^2 - 4x \leq 0 \) ifadesi \( x(x-4) \leq 0 \) şeklinde yazılır. Kökler \( x = 0 \) ve \( x = 4 \) olup, eşitsizlik tablosu sonucu \( [0, 4] \) aralığında sağlanır.
Soru 4: \( A = \{ x \in \mathbb{R} \mid |x - 2| < 3 \} \) kümesinin aralık gösterimi aşağıdakilerden hangisidir?
a) \( (-1, 5) \)
b) \( [-1, 5] \)
c) \( (-\infty, -1) \cup (5, \infty) \)
d) \( (-5, 1) \)
e) \( (2, 3) \)
Cevap: a) \( (-1, 5) \)
Çözüm: Mutlak değer eşitsizliği \( -3 < x - 2 < 3 \) şeklinde çözülür. Her tarafa \( 2 \) eklenirse \( -1 < x < 5 \) elde edilir, yani aralık \( (-1, 5) \)'tir.