Anadolu'nun manevi iklimini şekillendiren, hoşgörü ve insan sevgisinin timsali olmuş büyük bir düşünür ve mutasavvıftır Hacı Bektaş Veli. Onun "İncinsen de incitme" öğretisi, yüzyıllar boyunca nesilden nesile aktarılarak Anadolu irfanının temel taşlarından biri olmuştur. Bu yazıda, hayatı, öğretileri ve günümüze kadar uzanan etkisiyle Hacı Bektaş Veli'yi daha yakından tanıyacağız.
Hacı Bektaş Veli, 13. yüzyılda (1209-1271 yılları arasında olduğu kabul edilir) Horasan'ın Nişabur şehrinde dünyaya gelmiştir. Asıl adı Muhammed Bektaş'tır. Lokman Perende'nin öğrencisi olmuş, Ahmed Yesevi dervişlerinden feyz almıştır. Anadolu'ya gelişi, bu toprakların hem siyasi hem de manevi anlamda bir dönüşüm yaşadığı bir döneme denk gelir. Sulucakarahöyük (günümüzde Nevşehir'in Hacıbektaş ilçesi) onun düşüncelerini yaydığı, bir tekke kurduğu ve hayatının sonuna kadar yaşadığı yer olmuştur.
Hacı Bektaş Veli'nin felsefesi, insan merkezli, akılcı ve derin bir hoşgörü anlayışı üzerine kuruludur. En önemli eseri olan "Makalat" (Sözler), onun görüşlerini anlamak için temel kaynaktır.
Hacı Bektaş Veli'nin vefatından sonra, onun adına ve öğretileri etrafında Bektaşilik Tarikatı kurulmuştur. Özellikle Osmanlı Devleti'nde Yeniçeri Ocağı ile güçlü bir bağı olan Bektaşilik, Hacı Bektaş Veli'yi "pir" olarak kabul etmiş ve öğretilerini Anadolu'nun dört bir yanına yaymıştır.
Hacı Bektaş Veli, sadece bir tarikat pir'i değil, aynı zamanda tüm insanlığa hitap eden evrensel değerlerin bir temsilcisidir. UNESCO, 2021 yılını "Hacı Bektaş Veli Anma Yılı" ilan ederek onun barış, diyalog ve hoşgörü mesajlarının dünya çapındaki önemini vurgulamıştır. Her yıl Nevşehir'in Hacıbektaş ilçesinde düzenlenen anma törenleri, onu seven ve öğretilerine gönül veren yüz binlerce kişiyi bir araya getirmektedir.
Sonuç olarak Hacı Bektaş Veli, öğretileriyle sadece yaşadığı dönemi değil, günümüzü ve geleceği de aydınlatmaya devam eden, Anadolu'nun yetiştirdiği en büyük gönül erlerinden biridir.
