İnsanlık tarihinin başlangıcı, semavi dinlerin ortak anlatısında tek bir şahsiyete dayanır: Hz. Adem. O, yalnızca ilk insan değil, aynı zamanda ilk peygamberdir. Bu yazıda, İslam inancı ve diğer semavi dinlerin metinlerinde anlatılan Hz. Adem'in kimliğini, yaratılışını, dünya serüvenini ve insanlık için taşıdığı sembolik önemi keşfedeceğiz.
Kur'an-ı Kerim'de Hz. Adem'in yaratılışı detaylı bir şekilde anlatılır. Allah, onu topraktan (turab) yaratmış, sonra şekil verip ruhundan üflemiştir. Bu, insanın maddi ve manevi boyutunu simgeler: Bedeni topraktan, ruhu ise ilahî bir nefhadandır. Yaratıldıktan sonra meleklere, Adem'e secde etmeleri emredilmiş; İblis hariç hepsi secde etmiştir. İblis'in kibri, onun ebedî lanetlenmesine yol açmıştır.
Hz. Adem, eşi Hz. Havva ile birlikte cennette bir hayat sürmüştür. Onlara, belirli bir ağaçtan yememeleri emredilmiş, bu basit bir yasak olmanın ötesinde bir irade imtihanı niteliği taşımıştır. Şeytanın vesvesesiyle yasak ağaçtan yemeleri, dünyaya inişlerinin sebebi olmuştur. Ancak bu hata, insan doğasının bir parçası olan unutma ve zaafla açıklanır; hemen ardından yaptıkları samimi tövbe ise insana bahşedilen pişmanlık ve dönüş kapısının ilk örneğidir.
Hz. Adem, aynı zamanda ilk peygamberdir. Dünyaya indikten sonra, kendisine vahyedilen ilkeleri çocuklarına tebliğ etmiş, Allah'ın birliği (tevhid) inancını öğretmiştir. Kur'an'da, Adem'in iki oğlu (Habil ve Kabil) kıssası anlatılır ki, bu da insanlık tarihindeki ilk cinayet olarak kayıtlara geçmiştir. Bu kıssa, kıskançlık, öfke kontrolü ve adaletin önemi hakkında evrensel dersler barındırır.
Hz. Adem'in hikayesi, sadece tarihi bir olay değil, her insanın hayatında tekrarlanan manevi bir yolculuğun metaforudur:
Hz. Adem, insanlığın hem biyolojik hem de manevi atasıdır. Onun hikayesi, yaratılış, irade, hata, tövbe, öğrenme ve sorumluluk gibi temel insanlık hallerini içinde barındırır. İlk insan ve ilk peygamber olarak, tüm semavi dinlerin ortak paydasında yer alan Hz. Adem, kim olduğumuz, nereden geldiğimiz ve nereye doğru yol aldığımız sorularına ışık tutan kadim bir rehberdir.
“Andolsun, biz insanı (Adem'i) kuru bir çamurdan, şekillenmiş kara balçıktan yarattık.” (Hicr Suresi, 26)