📚 İktisada Giriş: Temel Kavramlar
- 🌍 İktisatın Tanımı: İktisat, kıt kaynakların sınırsız insan ihtiyaçlarını karşılamak üzere nasıl kullanılacağını inceleyen bir bilim dalıdır.
- 💰 Temel Kavramlar:
- 🎯 Kıtlık: İhtiyaçların kaynaklardan fazla olması durumudur.
- 选择 Seçim: Kıt kaynaklarla hangi ihtiyaçların karşılanacağına karar verme sürecidir.
- 机会 Fırsat Maliyeti: Bir seçimi yaparken vazgeçilen en iyi alternatiftir.
- 📊 İktisadi Sistemler:
- 🏛️ Serbest Piyasa Ekonomisi: Fiyatların arz ve talep tarafından belirlendiği, devletin müdahalesinin минимален olduğu sistemdir.
- ⚙️ Merkezi Planlı Ekonomi: Üretim, dağıtım ve tüketim kararlarının merkezi bir otorite tarafından alındığı sistemdir.
- 混合 Karma Ekonomi: Serbest piyasa ve merkezi planlamanın bir arada bulunduğu sistemdir.
📈 Mikro İktisat: Tüketici ve Üretici Davranışları
- 🛒 Tüketici Teorisi:
- 🍎 Fayda: Tüketicinin bir mal veya hizmetten elde ettiği tatmindir.
- 📉 Talep: Tüketicinin belirli bir fiyattan satın almak istediği mal veya hizmet miktarıdır.
- 弹性 Talep Esnekliği: Fiyattaki değişimin talep miktarında yarattığı oransal değişimdir.
- 🏭 Üretici Teorisi:
- 投入 Girdi: Üretimde kullanılan kaynaklardır (emek, sermaye, doğal kaynaklar).
- 产品 Çıktı: Üretim sonucunda elde edilen mal veya hizmettir.
- 成本 Maliyet: Üretim için katlanılan giderlerdir.
- ⚖️ Piyasa Dengesi: Arz ve talebin eşitlendiği noktadır.
🌍 Makro İktisat: Milli Gelir, Enflasyon ve İşsizlik
- 💰 Milli Gelir: Bir ülkede belirli bir dönemde üretilen mal ve hizmetlerin toplam değeridir.
- 📊 Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH): Bir ülkenin sınırları içinde üretilen mal ve hizmetlerin toplam değeridir.
- Inflation Enflasyon: Fiyatlar genel düzeyindeki sürekli artıştır.
- Unemployment İşsizlik: Çalışmaya istekli ve yetenekli olanların iş bulamaması durumudur.
- 🏛️ Para Politikası: Merkez bankasının para arzını ve faiz oranlarını kontrol ederek ekonomiyi yönlendirme çabalarıdır.
- 财政 Maliye Politikası: Devletin vergi ve harcamalarını kullanarak ekonomiyi etkileme çabalarıdır.
🧮 Örnek Soru ve Çözümü
Soru: Bir malın fiyatı %10 arttığında talep miktarı %5 azalıyorsa, talebin fiyat esnekliği kaçtır?
Çözüm:
Talebin fiyat esnekliği ($E_d$) aşağıdaki formülle hesaplanır:
$E_d = \frac{\text{Talep Miktarındaki Yüzde Değişim}}{\text{Fiyattaki Yüzde Değişim}}$
Verilen bilgilere göre:
$E_d = \frac{-5\%}{10\%} = -0.5$
Talebin fiyat esnekliği -0.5'tir. Bu, talebin esnekliğinin düşük olduğunu gösterir (inelastik talep).
