# İran'ın Para Birimi: Riyal ve Tümen Hakkında Kapsamlı Rehber
💵 İran'ın Resmi Para Birimi: Riyal
İran'ın resmi para birimi İran Riyali'dir (ریال ایران). Uluslararası kodu IRR olan Riyal, İran Merkez Bankası tarafından basılmakta ve dağıtılmaktadır. Riyal kelimesi, "gerçek" anlamına gelen İspanyolca "real" kelimesinden türemiştir.
🔢 Riyal'in Alt Birimi: Tümen
İran'ın günlük yaşamında sıkça duyacağınız bir diğer para birimi ise Tümen'dir. Tümen, teknik olarak resmi bir para birimi olmamasına rağmen, halk arasında yaygın olarak kullanılan bir hesap birimidir.
Önemli bilgi: 1 Tümen = 10 Riyal
📊 Tümen Neden Bu Kadar Yaygın?
- 💸 Yüksek Enflasyon: İran'da yaşanan yüksek enflasyon, Riyal'in değer kaybetmesine neden olmuş, bu da günlük alışverişlerde çok büyük rakamların kullanılmasını gerektirmiştir.
- 🧮 Hesaplama Kolaylığı: Tümen kullanımı, büyük rakamlarla uğraşmayı kolaylaştırır. Örneğin, 100.000 Riyal yerine 10.000 Tümen demek daha pratiktir.
- 🏛️ Tarihi Köken: Tümen, İran'ın geleneksel para birimlerinden biridir ve 20. yüzyılın başlarına kadar resmi para birimi olarak kullanılmıştır.
💰 Mevcut Riyal Banknotları ve Madeni Paralar
🏷️ Banknotlar:
- 100 Riyal
- 200 Riyal
- 500 Riyal
- 1.000 Riyal
- 2.000 Riyal
- 5.000 Riyal
- 10.000 Riyal
- 20.000 Riyal
- 50.000 Riyal
- 100.000 Riyal
🪙 Madeni Paralar:
- 50 Riyal
- 100 Riyal
- 250 Riyal
- 500 Riyal
- 1.000 Riyal
- 2.000 Riyal
- 5.000 Riyal
📈 İran Para Biriminin Tarihçesi
İran'ın para birimi tarih boyunca birkaç kez değişmiştir:
- ⏳ 1825-1932: İran Tümeni resmi para birimiydi
- 🔄 1932: Tümen'in yerini Riyal aldı (1 Tümen = 10 Riyal oranında)
- 📉 1979 Devrimi'nden Sonra: Yüksek enflasyon nedeniyle Riyal değer kaybetti
- 💥 2010'lardan İtibaren: Uluslararası yaptırımlar ve ekonomik krizler Riyal'in değerini önemli ölçüde düşürdü
💱 İran'da Para Kullanımı İpuçları
- 🛒 Alışveriş yaparken fiyatların Riyal mi yoksa Tümen mi olduğunu mutlaka sorun
- 🏦 Resmi kurumlar ve bankalar genellikle Riyal kullanır
- 🛍️ Çarşı ve pazarlarda Tümen daha yaygındır
- 💳 Döviz bozdururken güncel kurları kontrol edin
- 📱 Hesap makineleri ve telefon uygulamaları, Riyal-Tümen dönüşümü yapmanıza yardımcı olabilir
🔮 Gelecek: Tümen'e Dönüş Planları
İran hükümeti, 2020'den beri resmi para birimini Riyal'den Tümen'e değiştirmeyi planlamaktadır. Bu reformun amacı:
- 🧹 Sıfır atma: Para biriminden dört sıfırın atılması
- 💪 Ulusal paranın prestijini artırmak
- 📊 Muhasebe ve finansal işlemleri basitleştirmek
- 🌍 Uluslararası ticarette kolaylık sağlamak
Ancak, ekonomik istikrarsızlık ve enflasyon nedeniyle bu geçiş süreci henüz tamamlanmamıştır.
🎯 Özet
İran'da iki paralel para birimi sistemi bulunmaktadır: Resmi para birimi Riyal, günlük konuşma dilinde ise Tümen yaygın olarak kullanılmaktadır. Turistler ve İran'a yeni gelenler için bu ikili sistem kafa karıştırıcı olabilse de, 1 Tümen = 10 Riyal formülünü hatırlamak işleri kolaylaştıracaktır. İran'ın para birimi, ülkenin ekonomik tarihini ve mevcut durumunu yansıtan ilginç bir örnektir.
