İzohips (Eş Yükselti) Yöntemi Nedir?
İzohips, yeryüzündeki aynı yükseklikte bulunan noktaların birleştirilmesiyle oluşturulan kapalı eğrilere verilen isimdir. Bu yöntem, haritalarda yeryüzü şekillerini (topoğrafyayı) göstermek için kullanılır. Deniz seviyesinden itibaren aynı yüksekliğe sahip noktalar birleştirilerek, dağların, tepelerin, vadilerin ve diğer şekillerin harita üzerinde nasıl göründüğü anlaşılabilir.
İzohipslerin Temel Özellikleri
- Kapalı Eğrilerdir: İzohips eğrileri, bir dağın veya tepenin etrafını sararak sürekli ve kapalı bir şekil oluşturur. Hiçbir zaman açık uçlu olmaz.
- Eşit Yükselti Aralıklarıyla Çizilirler: İzohipsler, belirli bir yükselti farkıyla (örneğin, 10 metre, 50 metre, 100 metre) birbirini takip eder. Buna eküidistans (izohips aralığı) denir. Bir haritadaki tüm izohipslerin aralığı aynıdır.
- Birbirlerini Kesmezler: Hiçbir izohips hattı, bir başka izohips hattını kesemez. Çünkü bir nokta aynı anda iki farklı yükseklikte olamaz.
- Sıklaştığı Yerlerde Eğim Artar: İzohips çizgilerinin birbirine yakınlaştığı yerler, yeryüzünde eğimin fazla olduğu (dik yamaçlı) alanlardır. Seyrek olduğu yerler ise eğimin az olduğu (düz veya hafif eğimli) alanlardır.
- Seyrek Olduğu Yerlerde Eğim Azalır: İzohips çizgilerinin birbirinden uzaklaştığı yerler, yeryüzünde eğimin az olduğu düzlükleri veya hafif engebeli arazileri gösterir.
- İç İçe Geçmiş Kapalı Eğriler: Bir dağ gösteriliyorsa, en düşük izohips en dışta, en yüksek izohips en içte yer alır. Bir çukur (kapalı çanak) gösteriliyorsa, bu durumun tersi geçerlidir ve çukurluklar genellikle taramayla veya içe ok işaretiyle belirtilir.
İzohipslerle Hangi Yeryüzü Şekilleri Anlaşılır?
- Tepe ve Sırt: İçe doğru yükselen, iç içe kapalı eğrilerdir.
- Vadi: İzohipslerin, yüksek rakımlardan alçak rakımlara doğru "V" şeklinde kıvrıldığı yerlerdir. "V"nin sivri ucu, yüksek rakımları (vadi başını) gösterir.
- Boyun (Geçit): İki tepe arasında kalan, nispeten alçak ve düz alanlardır. Birbirine ters yönde bakan iki eğri çifti arasında kalır.
- Uçurum (Yar): İzohips çizgilerinin birbiri üzerine geldiği, çok sıkıştığı ve neredeyse çakıştığı yerlerdir.
İzohips yöntemi, bir coğrafi alanın üç boyutlu yapısını, iki boyutlu bir harita üzerinde anlamamızı sağlayan en temel ve etkili yöntemlerden biridir.
