Kalp Masajı ve Yapay Solunum (30:2) - Temel Yaşam Desteği Rehberi
🫀 Kalp Masajı ve Yapay Solunum (30:2) - Temel Yaşam Desteği (TYD) Ders Notu
Hedef: Bu not, solunumu ve dolaşımı durmuş (ani kalp durması) bir yetişkin bireye, profesyonel sağlık ekipleri gelene kadar uygulanacak Temel Yaşam Desteği (TYD) protokolünün adımlarını öğretmeyi amaçlar. 30:2 oranı, bu protokolün temel taşıdır.
📋 ÖN HAZIRLIK ve GÜVENLİK
- ✅ Güvenliği Sağla: Hem kendinizin hem hastanın güvende olduğundan emin olun (trafik, elektrik, yangın vb.).
- 🫵 Bilinç Kontrolü: Hastanın omuzlarına hafifçe dokunup "İyi misiniz? / Bana ses verin!" diye yüksek sesle sorun.
- 🆘 Yardım Çağırın: Yanıt yoksa hemen 112 Acil'i arayın veya başkasına aratın. Sakin olun, yeri ve durumu net söyleyin.
- 👃 Solunum Kontrolü: Hastayı sırtüstü, sert bir zemine yatırın. Baş-çene pozisyonu vererek (alnı geriye, çeneyi yukarı iterek) hava yolunu açın. 10 saniye boyunca bak-dinle-hisset yöntemiyle normal solunumu kontrol edin. Nefes alıp vermiyor veya yalnızca gazping (gırtlaktan gelen ses) tarzında düzensiz soluyorsa TYD'ye başlayın.
⚡ TEMEL YAŞAM DESTEĞİ (TYD) ALGORİTMASI - 30:2
Yetişkinlerde 30 kalp masajı : 2 yapay solunum döngüsü uygulanır. İlk önce göğüs kompresyonu (kalp masajı) başlanır.
🫳 1. KALP MASAJI (Göğüs Kompresyonu)
- Pozisyon: Dizleriniz hastanın yanına, göğüs hizasına gelecek şekilde.
- El Yerleşimi: Bir elinizin topuğunu göğüs kafesinin tam ortasına (iman tahtası/sternum) yerleştirin. Diğer elinizi onun üzerine kilitleyin. Parmaklar göğüsle temas etmesin.
- Teknik: Kollarınız dik, dirsekler kilitli olacak şekilde, omuzlarınızdan güç alın. Göğüs kemiğini en az 5 cm, en fazla 6 cm aşağıya inecek şekilde bastırın.
- Hız: Dakikada 100-120 kompresyon hızında (örneğin "Stayin' Alive" şarkısı temposunda).
- Geri Tepme: Her baskıdan sonra göğsün tamamen yukarı gelmesine izin verin, elinizi yerinden ayırmayın.
- Sayı: 30 kompresyon yapın. "1, 2, 3, ... 30" diye yüksek sesle sayın.
🌬️ 2. YAPAY SOLUNUM (Kurtarıcı Soluk)
- Hava Yolunu Aç: Baş-çene pozisyonunu koruyun (alna bastır, çeneyi kaldır).
- Hastanın Burnunu Kapat: Baş parmak ve işaret parmağınızla hastanın burnunu sıkıca kapatın.
- Soluk Ver: Normal bir nefes alın, ağzınızı hastanın ağzının üzerine tamamen kapatın ve 1 saniye boyunca, göğsünün yükseldiğini görene kadar üfleyin.
- Gözlemle: Ağzınızı çekip başınızı hastanın göğsüne çevirerek göğsünün tekrar indiğini görün.
- Tekrarla: Aynı işlemi ikinci kez tekrarlayın. Toplam 2 soluk verin.
- ⚠️ Dikkat: Her soluk verme işlemi 1 saniyeden uzun sürmemeli, iki soluk arasında hastanın nefesini tamamen vermesi için zaman tanınmalıdır.
🔄 DÖNGÜYÜ SÜRDÜRME
2 yapay solunumun hemen ardından, hiç zaman kaybetmeden tekrar 30 kalp masajına başlayın. Bu 30:2 döngüsünü;
- 👨⚕️ Profesyonel ekipler gelene,
- 🏃 Hasta kendi kendine nefes almaya/tepki vermeye başlayana, ya da
- 😴 Siz tükenene kadar kesintisiz sürdürün.
Mümkünse, 2 dakikada bir (yaklaşık 5 döngü sonrası) yardımcı ile nöbet değişimi yapın. Bu değişim 5 saniyeyi geçmemelidir.
💎 ÖNEMLİ HATIRLATMALAR
- 📞 112 ile iletişim kurulana kadar asla TYD'yi bırakmayın. Telefonu hoparlöre alarak talimat alabilirsiniz.
- ⚡ Etkili TYD'nin en kritik kısmı hızlı ve kesintisiz kalp masajıdır. Solunum yapmaktan çekiniyorsanız veya yapamıyorsanız, sadece "Ellerinizin Altındaki Kalp" yöntemiyle sürekli kalp masajı yapın.
- 🔄 Göğüs kompresyonlarına mümkün olduğunca az ara verin. Her saniye hayati önem taşır.
- 🧠 TYD, beyne ve hayati organlara kan akışını sağlayarak, hastanın hayatta kalma şansını 2-3 kat artırır.
Son Söz: Bu bilgiler genel eğitim amaçlıdır. Resmi ve güncel sertifikalı İlk Yardım Eğitimi almak, bu becerileri uygulamalı olarak öğrenmek için şarttır.
