🌿 Bitkilerde Büyüme ve Kambiyum Dokusu
Bitkilerde kalınlaşma büyümesinden sorumlu olan yapılardan biri kambiyumdur. Kambiyum, bitkilerin gövde ve köklerinde bulunan, ince yapılı ve sürekli bölünebilme yeteneğine sahip bir dokudur.
🔬 Kambiyum Nedir?
Kambiyum, çift çenekli (dikotiledon) bitkiler ile açık tohumlularda bulunan, gövde ve kökün enine büyümesini (kalınlaşmasını) sağlayan bir meristem dokusudur.
- 📍 Konumu: Odun (ksilem) ve soymuk (floem) dokuları arasında yer alır.
- 🎯 Görevi: Sürekli bölünerek yeni odun ve soymuk boruları oluşturur. Bu sayede bitki her yıl kalınlaşır.
- 📏 Etkisi: Ağaçlarda görülen yaş halkaları, kambiyumun mevsimsel olarak farklı hızlarda çalışması sonucu oluşur.
Kambiyum hücreleri iki yönde farklılaşır:
- ➡️ İçe doğru bölünen hücreler → Odun (Ksilem) dokusunu oluşturur. Su ve mineral iletiminden sorumludur.
- ➡️ Dışa doğru bölünen hücreler → Soymuk (Floem) dokusunu oluşturur. Organik madde (besin) iletiminden sorumludur.
🍄 Mantar Kambiyumu (Fellogen) Nedir?
Mantar kambiyumu, kambiyumdan farklı bir dokudur ve asıl görevi mantar dokusunu (periderm) oluşturmaktır.
- 📍 Konumu: Genellikle gövdenin dış kısmında, epidermis altında bulunur.
- 🎯 Görevi: Bitkiyi dış etkenlerden (sıcak, soğuk, su kaybı, mekanik yaralanmalar, mikroorganizmalar) koruyan mantar dokusunu meydana getirir.
- 🌳 Görüldüğü Yer: Çok yıllık bitkilerin gövde ve köklerinde bulunur. Ağaç kabuğu, mantar kambiyumunun ürünüdür.
Mantar kambiyumu da iki yönde farklılaşır:
- ➡️ Dışa doğru bölünen hücreler → Mantar (Fellem) dokusunu oluşturur. Ölü hücrelerden meydana gelir ve koruma sağlar.
- ➡️ İçe doğru bölünen hücreler → Felloderm dokusunu oluşturur. Canlı hücrelerden oluşur ve depo görevi görür.
📊 Kambiyum ve Mantar Kambiyumu Arasındaki Farklar
- ✅ Kambiyum odun ve soymuk gibi iletim dokularını oluşturur ve bitkinin besin-su iletimini sağlar.
- 🛡️ Mantar Kambiyumu ise mantar gibi koruyucu dokuları oluşturur ve bitkiyi dış etkenlerden korur.
- ✅ Kambiyumun faaliyeti sonucu bitki kalınlaşır.
- 🛡️ Mantar kambiyumu ise ağacın dış yüzeyinde kabuğu (periderm) oluşturur.
💡 Özetle: Kambiyum bitkinin "iletim sistemini" genişleten bir mühendis gibi çalışırken, mantar kambiyumu bitkiyi "zırh gibi saran" bir koruyucu gibi çalışır. İkisi de bitkinin yaşamı ve büyümesi için hayati öneme sahiptir.
