Fyodor Dostoyevski'nin 1880'de yayımlanan son romanı Karamazov Kardeşler, Rus edebiyatının en önemli eserlerinden biridir. Roman, bir baba katliği etrafında şekillenen olaylar üzerinden inanç, ahlak, özgür irade ve insan doğası gibi temel soruları ele alır.
Ailenin bencil, ahlaksız ve paragöz babası. Üç evlilik yapmış, çocuklarını ihmal etmiş bir karakterdir.
Babanın ilk evliliğinden olan büyük oğul. Tutkulu, içgüdüleriyle hareket eden ve babasıyla hem para hem de aşk nedeniyle çatışan karakter.
İkinci evlilikten olan entelektüel oğul. Akıl ve mantığa inanan, Tanrı'nın varlığını sorgulayan bir aydın.
Üçüncü evlilikten olan en küçük oğul. Dini eğitim görmüş, iyi kalpli ve romandaki ahlaki merkez.
Fyodor Karamazov'un gayrimeşru oğlu olduğu düşünülen uşak. Sara hastası ve içe dönük bir karakter.
Roman, Karamazov kardeşlerin babaları Fyodor ile olan karmaşık ilişkileri etrafında şekillenir. Dimitri, babasının kendisine mirastan payını vermemesi ve sevdiği kadın Grushenka için babasıyla rekabet etmesi nedeniyle Fyodor'la sürekli çatışma halindedir.
İvan ise entelektüel sorgulamalarıyla meşgulken, "Büyük Engizisyoncu" bölümünde insanın özgürlük ve inanç arasındaki ikilemini tartışır. Alyoşa ise manastırdaki hocası Zosima'nın rehberliğinde insanlara yardım etmeye çalışarak kardeşleri arasında arabulucu rolü üstlenir.
Romanın dönüm noktası, Fyodor Karamazov'un öldürülmesidir. Cinayet şüphesi önce Dimitri'nin üzerine yoğunlaşır, ancak gerçekte olanlar çok daha karmaşıktır.
Karamazov Kardeşler, sadece polisiye bir roman değil, aynı zamanda derin felsefi sorgulamalar içeren bir başyapıttır. Freud'un da büyük değer verdiği bu eser, varoluşçuluk edebiyatının öncülerinden kabul edilir. Dostoyevski, bu romanla insan ruhunun karanlık dehlizlerine inerek, okuyucuyu evrensel sorularla baş başa bırakır.
Roman, planlandığı gibi bir devam kitabıyla tamamlanamamış olsa da, edebiyat tarihinde kendine ait bir klasik olarak yerini almıştır.
