Kars'ın Neyi Meşhur? - Kaşar Peyniri ve Kaz Eti
🧭 Kars'ın Neyi Meşhur? Lezzetin ve Kültürün Başkentinden İki İkonik Tat
Doğu Anadolu'nun incisi Kars, sadece tarihi dokusu ve karlı manzaralarıyla değil, aynı zamanda damaklarda iz bırakan eşsiz lezzetleriyle de ünlü bir şehrimiz. Bu lezzetlerin başında ise, adeta şehrin gastronomik kimliğini oluşturan iki önemli ürün geliyor: Kaşar Peyniri ve Kaz Eti. Gelin, bu ikonik tatların hikayesine birlikte göz atalım.
🧀 Kars Kaşarı: Peynirin Kralı
Kars denilince akla ilk gelen lezzet şüphesiz Kars Kaşarı'dır. Bu peynir, yörenin soğuk iklimi, zengin çayırlarındaki otlarla beslenen inek, koyun ve keçi sütünün belirli oranlarda karıştırılması ve geleneksel yöntemlerle titizlikle olgunlaştırılması sonucu ortaya çıkar.
🌟 Kars Kaşarı'nı Özel Kılan Özellikler:
- 🍃 Doğal ve Özgün Aroma: Yayla otları (geven, yumak, çayır otları) ile beslenen hayvanların sütünden gelen eşsiz bir tat ve kokuya sahiptir.
- ⏳ Geleneksel Üretim ve Olgunlaşma: Tam yağlı sütler mayalandıktan sonra, "teleme" haline getirilir, preslenir ve tuzlu salamurada bekletilir. Ardından en az 3-6 ay gibi uzun sürelerde serin, ahşap depolarda ("peynir holü") olgunlaştırılır. Bu süreç ona o yoğun lezzeti ve sert, ama kolay dilimlenebilir dokuyu kazandırır.
- 🏆 Coğrafi İşaret Tescil: Kars Kaşarı, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından coği̇rafi̇ i̇şaret ile koruma altına alınmıştır. Bu, onun sadece Kars yöresine has koşullarda üretilebileceğinin ve kalitesinin bir göstergesidir.
- 🍽️ Çok Yönlü Kullanım: Kahvaltıların vazgeçilmezi olmasının yanı sıra, erimesi mükemmel olduğu için Kars usulü kuymak (mıhlama) ve diğer sıcak yemeklerde de sıklıkla kullanılır.
🦆 Kars Kaz Eti: Kış Sofralarının Şöleni
Kars'ın bir diğer meşhur lezzeti ise kaz etidir. Sonbahar aylarında, özellikle Ekim-Kasım döneminde, Kars'ta "kaz festivali" havası eser. Yöre halkı, yaz boyunca doğal ortamda, tarlalarda ve meralarda beslediği kazları, kışa hazırlık olarak değerlendirir.
🔥 Kars Kaz Eti Kültürü ve Tüketim Şekilleri:
- 🌾 Doğal Besi: Kazlar, tahıl artıkları, yonca ve doğal yemlerle beslenir, serbest gezer. Bu da etlerinin yağlı ama son derece lezzetli olmasını sağlar.
- 🧊 Kışa Hazırlık: Kesilen kazların tüyleri yolunur, iç yağı ayrılır ve etler tütsülenerek (isleme) ya da derin dondurucularda saklanarak kış boyunca tüketilir.
- 🍲 Geleneksel Pişirme Yöntemleri: Kaz eti, Kars'ta genellikle fırında kaz (tandırda veya fırında uzun süre pişirilerek) ya da kaz etli pilav yapılarak servis edilir. Etin kendine has aroması, yanında servis edilen pilav veya patatesle muhteşem bir uyum yakalar.
- 💧 Kaz Yağı: Kaz etinden arta kalan yağ, yörede "kaz yağı" olarak değerlendirilir. Özellikle kahvaltıda kızartma yağı olarak veya yemeklerde kullanılır ve oldukça değerlidir.
🎭 Lezzetin Ötesinde: Bir Kültür Mirası
Kars Kaşarı ve Kaz Eti, basit birer gıda ürünü olmanın ötesinde, yörenin sosyal ve kültürel hayatının bir parçasıdır. Kaşar üretimi, ailelerin geçim kaynağı ve nesilden nesile aktarılan bir zanaattır. Kaz besiciliği ve kesimi ise komşu yardımlaşması ve dayanışması içeren, adeta bir ritüele dönüşmüştür. Bu lezzetleri Kars'ta yerinde tatmak, sadece damak zevkine hitap etmez, aynı zamanda binlerce yıllık bu toprakların sıcak misafirperverliğini ve köklü geleneklerini deneyimleme fırsatı sunar.
Sonuç olarak, Kars'ı ziyaret eden bir gastronomi tutkunu, hem dünyaca ünlü Kars Kaşarı'nın tadına bakmadan, hem de mevsimiyse bir tabak fırında kaz eti yemeden asla dönmemelidir. Bu ikili, Kars'ı Türkiye'nin en özel lezzet duraklarından biri yapmaya yetiyor! 🏔️
