Kayaçlar, bir veya birden fazla mineralin doğal yollarla bir araya gelmesiyle oluşan, yer kabuğunun temel yapı taşlarıdır. Yani, minerallerin birleşmesiyle kayaçlar, kayaçların birleşmesiyle de yer kabuğu oluşur.
Kayaçlar, Dünya üzerinde sürekli bir döngü içindedir. Bir kayaç türü, sıcaklık, basınç, ayrışma ve erozyon gibi etkenlerle başka bir kayaç türüne dönüşebilir. Bu sürece Kayaç Döngüsü denir.
Kayaçlar oluşum şekillerine göre üç ana gruba ayrılır:
Yer kabuğunun derinliklerindeki erimiş magmanın soğuyup katılaşmasıyla oluşan kayaçlardır. İki şekilde oluşurlar:
Diğer kayaçların fiziksel ve kimyasal süreçlerle parçalanıp (ayrışma), taşınarak (erozyon) çukur alanlarda (göl, deniz tabanı) birikmesi ve milyonlarca yıl boyunca sıkışıp çimentolaşmasıyla oluşur.
📌 Fosil denilen eski canlı kalıntıları en çok tortul kayaçlarda bulunur.
Magmatik veya tortul kayaçların, yüksek sıcaklık ve basınç altında kalarak (fakat erimeden) değişime uğramasıyla oluşur. Bu sürece metamorfizma denir.
💡 Hatırlatma: Kayaç döngüsünde her kayaç türü, uygun koşullar sağlandığında diğerine dönüşebilir. Örneğin, bir magmatik kayaç ayrışarak tortul kayaça, yüksek sıcaklık ve basınçla da başkalaşım kayaçlarına dönüşebilir.
