Kenetlenme nedir (Tam esnek olmayan çarpışma)

Question

Kenetlenme olayında iki cisim çarpıştıktan sonra adeta birbirine yapışıyor ve birlikte hareket ediyor. Momentum korunuyor ama kinetik enerjinin bir kısmı başka enerji türlerine dönüşüyor. Bu enerji kaybını ve cisimlerin neden birlikte hareket ettiğini tam olarak anlayamadım.

Answer 1

📌 Kenetlenme (Tam Esnek Olmayan Çarpışma) Nedir?

Fizikte, iki cismin çarpıştıktan sonra birbirine yapışarak beraber hareket ettiği çarpışma türüne kenetlenme veya tam esnek olmayan çarpışma denir. Bu tür çarpışmalarda cisimler ayrılmaz ve ortak bir hızla hareketlerine devam ederler.

🎯 Temel Özellikleri

• ✅ Çarpışmadan sonra cisimler beraber hareket eder.
• ✅ Momentum korunur, ancak kinetik enerji korunmaz.
• ✅ Kaybolan kinetik enerji, genellikle ses, ısı veya şekil değişimi (deformasyon) gibi başka enerji formlarına dönüşür.

🧮 Momentumun Korunumu

Kenetlenmede momentum korunur. İki cismin çarpışmadan önceki momentumları toplamı, çarpışmadan sonraki momentumları toplamına eşittir.

Eğer \( m_1 \) ve \( m_2 \) kütleli iki cisim, sırasıyla \( v_1 \) ve \( v_2 \) hızlarıyla çarpışıp kenetlenirse, çarpışmadan sonraki ortak hızları \( v' \) aşağıdaki formülle bulunur:

\[ m_1v_1 + m_2v_2 = (m_1 + m_2)v' \]

Buradan ortak hız:

\[ v' = \frac{m_1v_1 + m_2v_2}{m_1 + m_2} \]

💥 Kinetik Enerji Değişimi

Bu çarpışma türünde kinetik enerji korunmaz. Çarpışmadan önceki toplam kinetik enerji, çarpışmadan sonraki toplam kinetik enerjiden her zaman daha büyüktür.

Kinetik enerji kaybı (\( \Delta KE \)) şu şekilde hesaplanır:

\[ \Delta KE = \left( \frac{1}{2}m_1v_1^2 + \frac{1}{2}m_2v_2^2 \right) - \left( \frac{1}{2}(m_1 + m_2)v'^2 \right) \]

🚗 Gerçek Hayattan Örnekler

• 🚗➡️🧱 Araba Kazaları: İki arabanın çarpıştıktan sonra birbirine kenetlenmesi.
• 🎯➡️🍎 Hedefe Çakılma: Bir okun veya merminin hedefe saplanıp, hedefle birlikte hareket etmesi.
• 🧱➡️🧱 Çamur Topunun Oluşumu: İki çamur parçasının çarpışıp birleşerek tek bir parça halinde hareket etmesi.

🧠 Özet

• 📌 Kenetlenmede cisimler çarpıştıktan sonra bir bütün olarak hareket eder.
• 📌 Momentum korunur, bu yüzden çarpışma sonrası hız hesaplanabilir.
• 📌 Kinetik enerji korunmaz ve bir kısmı başka enerji türlerine dönüşür.