Kök Yaprak Yöntemi Nedir?

Question

Kök yaprak yöntemi, istatistikte verileri düzenlemek ve özetlemek için kullanılan bir yöntemdir. Verileri kök ve yaprak olarak iki kısma ayırarak hem bireysel veri değerlerini korur hem de verilerin dağılımını görmemizi sağlar. Özellikle küçük veri setlerinde hızlı ve basit bir analiz yapmak için oldukça kullanışlıdır.

Answer 1

Kök Yaprak Yöntemi (Stem and Leaf Plot)

Kök yaprak yöntemi, bir veri setini hem görsel olarak hem de sayısal değerlerini koruyarak düzenlemek için kullanılan basit ve etkili bir istatistiksel araçtır. Bu yöntem, verilerin dağılımını hızlı bir şekilde görmemizi sağlar.

Yöntemin Amacı

Bu yöntemin temel amacı, ham verileri düzenlerken aynı zamanda:

• Verilerin şeklini (dağılımını) göstermek,
• Her bir orijinal veri değerini korumak,
• Medyan (ortanca), mod (tepe değer) gibi önemli noktaları kolayca bulmamıza yardımcı olmaktır.

Nasıl Oluşturulur?

Bir kök yaprak grafiği oluşturmak için birkaç basit adım izlenir:

1. Verileri Sırala: İlk önce elimizdeki sayısal verileri küçükten büyüğe doğru sıralarız.
2. Kök ve Yaprakları Belirle: Her bir veri, bir "kök" ve bir "yaprak" kısmına ayrılır. Genellikle kök kısmı, sayının son basamağından önceki kısmını; yaprak kısmı ise son basamağını temsil eder.

   Örneğin, 45 sayısı için: Kök = 4, Yaprak = 5

   123 sayısı için: Kök = 12, Yaprak = 3
3. Grafiği Çiz: Dikey bir çizgi çizilir. Çizginin sol tarafına kökler (küçükten büyüğe) yazılır. Her bir kökün karşısına (çizginin sağına) ise o köke ait olan yapraklar yazılır.

Bir Örnek Yapalım

Bir sınıftaki 10 öğrencinin matematik sınavından aldığı notlar şöyle olsun:

78, 65, 82, 91, 72, 65, 88, 73, 84, 90

İlk adım, verileri sıralamaktır:

65, 65, 72, 73, 78, 82, 84, 88, 90, 91

Şimdi kök ve yaprakları belirleyelim. Kökler onlar basamağını, yapraklar ise birler basamağını temsil etsin.

• 65 sayısı: Kök = 6, Yaprak = 5
• 72 sayısı: Kök = 7, Yaprak = 2
• 91 sayısı: Kök = 9, Yaprak = 1

Tüm veriler için kök yaprak grafiğimiz aşağıdaki gibi olur:

Kök | Yaprak
6 | 5 5
7 | 2 3 8
8 | 2 4 8
9 | 0 1

Açıklama:

• "6" kökünün yanındaki "5 5", 65 ve 65 puanlarını temsil eder.
• "7" kökünün yanındaki "2 3 8", 72, 73 ve 78 puanlarını temsil eder.
• Yapraklar her zaman soldan sağa doğru küçükten büyüğe sıralanmalıdır.

Yöntemin Avantajları

• Verileri sıralı bir şekilde gösterir.
• Orijinal veri kaybolmaz. Grafiğe bakarak tüm ham veriyi tekrar oluşturabilirsiniz.
• Verilerin dağılımı, yoğunlaştığı ve seyrek olduğu noktalar kolayca görülebilir.
• Oluşturulması çok basit ve hızlıdır.

Yöntemin Dezavantajları

• Çok büyük veri setleri için uygun değildir. Yüzlerce veri noktası olduğunda grafik çok uzar ve okunması zorlaşır.
• Verilerin aralığı çok genişse (örneğin 15 ile 1500 gibi) yine etkili olmayabilir.

Sonuç olarak, kök yaprak yöntemi, özellikle küçük ve orta ölçekli veri setlerini analiz etmeye başlarken kullanılabilecek harika bir başlangıç aracıdır.