📚 KPSS Türkçe: Gerçek, Mecaz ve Terim Anlam Konu Anlatımı
Bu ders notumuzda, KPSS Türkçe sınavında sıkça karşılaşılan ve öğrencilerin kafasını karıştırabilen "Gerçek, Mecaz ve Terim Anlam" kavramlarını detaylı bir şekilde inceleyeceğiz. Anlam özelliklerini örneklerle pekiştirerek, sınavda bu konudan gelebilecek soruları kolaylıkla çözebilmenizi hedefliyoruz.
🎯 Gerçek Anlam (Temel Anlam)
Bir sözcüğün akla gelen ilk anlamı, sözlükte belirtilen ilk anlamıdır. Herkes tarafından bilinen, yaygın olarak kullanılan anlamıdır.
- ☀️ Güneş bugün çok yakıcıydı. (Buradaki "güneş" kelimesi, gökyüzünde gördüğümüz ısı ve ışık kaynağı olan gök cismi anlamında kullanılmıştır.)
- 💧 Bardağı su ile doldurdu. ("Su" kelimesi, içtiğimiz, hayat kaynağı olan sıvı anlamında kullanılmıştır.)
🎭 Mecaz Anlam
Bir sözcüğün gerçek anlamından uzaklaşarak, benzetme veya ilgi yoluyla kazandığı yeni anlamdır. Genellikle soyut kavramları ifade etmek için kullanılır.
- 🔥 Onun yanık sesi hepimizi büyüledi. ("Yanık" kelimesi, gerçek anlamından uzaklaşarak duygusal ve etkileyici bir anlam kazanmıştır.)
- 💔 Bu olaydan sonra kalbi kırıldı. ("Kalp" kelimesi, gerçek anlamı olan organ yerine duygusal anlamda kullanılmıştır.)
🔬 Terim Anlam
Bir bilim, sanat, meslek veya uzmanlık alanına özgü, belirli bir kavramı karşılayan sözcüktür. Terim anlamlı sözcükler, kullanıldıkları alana göre anlam kazanırlar.
- 📐 Açı, geometrinin temel kavramlarından biridir. ("Açı" kelimesi, matematikte iki doğru arasındaki açıklığı ifade eden bir terimdir.)
- 🎼 Nota, müzikte sesleri temsil eden işaretlerdir. ("Nota" kelimesi, müzik alanında kullanılan bir terimdir.)
✍️ Örnek Soru ve Çözümü
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "düşmek" sözcüğü terim anlamda kullanılmıştır?
A) Ağaçtan elma düştü.
B) Sınavda notları düştü.
C) Borsada hisse senetleri düştü.
D) Merdivenden düşüp ayağını kırdı.
E) Bu konu üzerinde çok düştü.
Çözüm:
Doğru cevap C seçeneğidir. Çünkü "borsa" terimiyle birlikte kullanıldığında "düşmek" sözcüğü, ekonomik bir terim anlamı kazanmaktadır. Diğer seçeneklerde ise "düşmek" sözcüğü gerçek veya mecaz anlamda kullanılmıştır.
