Küçük Kaynarca Antlaşması (1774)

Question

Bu antlaşmanın maddelerini ve özellikle "kapitülasyonların sürekli hale gelmesi" gibi bazı hükümlerini tam olarak anlayamadım. Ayrıca, Kırım'ın bağımsız olmasının Osmanlı'yı nasıl bu kadar zor duruma düşürdüğünü kavramakta güçlük çekiyorum. Genel olarak antlaşmanın uzun vadeli sonuçlarını özetleyebilir misiniz?

Answer 1

📜 Küçük Kaynarca Antlaşması (1774)

Küçük Kaynarca Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu ile Rusya Çarlığı arasında 21 Temmuz 1774 tarihinde imzalanan ve Osmanlı tarihinin en ağır şartlı antlaşmalarından biri olarak kabul edilen bir barış antlaşmasıdır. 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı'nı sona erdirmiştir.

⚔️ Antlaşmanın Arka Planı

• 🔻 Savaş, Osmanlı İmparatorluğu'nun Lehistan'ın (Polonya) iç işlerine karışması ve Rusya'nın bu duruma tepki göstermesiyle başladı.
• 🔥 Osmanlı ordusu, modern Rus ordusu karşısında ağır yenilgilere uğradı.
• 💥 Rus donanması, Akdeniz'e geçerek Çeşme'de Osmanlı donanmasını yaktı. Bu, Osmanlı için büyük bir prestij kaybıydı.

📝 Antlaşmanın Önemli Maddaları

• Kırım'ın Bağımsızlığı: 🏛️ Kırım Hanlığı, Osmanlı himayesinden çıkarak bağımsız oldu. (Bu madde, ileride Kırım'ın Rusya'ya bağlanmasının önünü açtı.)
• Rusya'ya Ticari ve Dini Ayrıcalıklar: ⛪ Rusya, Osmanlı topraklarındaki Ortodoks Hristiyanların hamisi olma hakkını elde etti. Bu, Rusya'ya Osmanlı'nın iç işlerine karışma fırsatı verdi.
• Toprak Kayıpları: 🗺️ Osmanlı İmparatorluğu, Kırım dışında; Kabartay bölgesini, Büyük ve Küçük Kabartay'ı Rusya'ya bıraktı. Ayrıca, Eflak ve Boğdan (Romanya) üzerindeki egemenlik hakları zayıfladı.
• Karadeniz'in Statüsü: ⛵ Rus ticaret gemileri, Karadeniz'de serbestçe dolaşma ve boğazlardan geçme hakkı kazandı. Bu, Karadeniz'in bir "Osmanlı gölü" olma özelliğini sona erdirdi.
• Savaş Tazminatı: 💰 Osmanlı İmparatorluğu, Rusya'ya savaş tazminatı ödemek zorunda kaldı.

💥 Antlaşmanın Sonuçları ve Önemi

• 🎯 Osmanlı'nın Gerilemesi: Antlaşma, Osmanlı İmparatorluğu'nun mutlak üstünlüğünün sona erdiğini ve toprak bütünlüğünün bozulmaya başladığını gösterdi.
• 🌍 Rusya'nın Yükselişi: Rusya, Karadeniz'e inme ve güçlü bir devlet olma hedefinde önemli bir adım attı.
• ⚖️ Kapitülasyonların Genişlemesi: Rusya, diğer batılı devletlere verilmiş olan kapitülasyonlardan (ayrıcalıklardan) yararlanmaya başladı.
• 🕊️ İlk Kez Azınlıklara Haklar: Osmanlı İmparatorluğu, tarihinde ilk kez bir antlaşma ile Hristiyan tebaası için bazı haklar tanımak zorunda kaldı. Bu durum, "Şark Meselesi"nin başlangıcı olarak yorumlandı.

💡 Hatırlatma:

Küçük Kaynarca Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu'nun Gerileme Dönemi'nin en kritik dönüm noktalarından biridir. Sadece bir toprak kaybı antlaşması değil, aynı zamanda siyasi ve diplomatik üstünlüğün de kaybedildiği bir antlaşmadır.