Kütahya-Eskişehir Muharebeleri, Türk Kurtuluş Savaşı'nın en kritik ve en zorlu dönemlerinden birini temsil eder. Temmuz 1921'de gerçekleşen bu çarpışmalar, Yunan ordusunun son büyük taarruzu ve Türk ordusunun stratejik geri çekilme kararıyla sonuçlanmıştır. Bu yazıda, bu savaşların askeri, siyasi ve psikolojik sonuçlarını detaylıca inceleyeceğiz.
Yunan ordusu, İnönü Muharebeleri'ndeki yenilgilerinin ardından tüm gücüyle taarruza geçti. Sayı ve techizat üstünlüğü nedeniyle Kütahya, Eskişehir ve Afyon gibi önemli şehirleri geçici olarak ele geçirdi. Türk ordusu, ağır kayıplar verdi ve Mustafa Kemal Paşa'nın emriyle Sakarya Nehri'nin doğusuna stratejik bir geri çekilme başlattı.
Şehirlerin kaybedilmesi, TBMM'de büyük bir şok ve tartışma yarattı. Bazı milletvekilleri, ordunun Kafkasya'ya çekilmesini bile önerdi. Ancak Mustafa Kemal Paşa, "Hatt-ı müdafaa yoktur, sath-ı müdafaa vardır" diyerek topyekün bir savunma anlayışını ortaya koydu.
Bu olağanüstü dönemde, Meclis tüm yetkilerini üç ay süreyle Mustafa Kemal Paşa'ya devretti. Bu kararla:
Kütahya-Eskişehir Muharebeleri, bir "taktik yenilgi" gibi görünse de, aslında savaşın stratejisini değiştiren bir dönüm noktası oldu. Yunan ordusu, son zaferlerini kazanmış ama asıl hedefi olan Türk ordusunu imha edememişti. Türk tarafı ise:
Bu muharebelerin sonuçları, Sakarya Meydan Muharebesi (23 Ağustos-13 Eylül 1921) ve nihayetinde Büyük Taarruz'un (26 Ağustos 1922) zeminini hazırladı. Gerçek bir "kriz yönetimi" ve "zaferi zafersizlikten inşa etme" örneği olarak tarihe geçti. Türk komuta kademesinin soğukkanlılığını, esnek strateji belirleme yeteneğini ve inancını gösterdi.
Kütahya-Eskişehir Savaşları, Türk Kurtuluş Savaşı'nın belki de en öğretici safhasıdır. Bazen zafer, geri çekilmeyi bilmekten ve en doğru anda, en doğru yerde savaşmaktan geçer. Bu muharebeler, askeri bir harekatın ötesinde, bir milletin direnme iradesinin, liderlikle birleşerek nasıl tarihin akışını değiştirebileceğinin canlı kanıtıdır. Sakarya'da kazanılacak "Melhame-i Kübra" (Büyük Kan Seli) ve nihai zaferin kapısı, bu zorlu süreçte açılmıştır.
