Kuzey Amerika Kıtası'nın Coğrafi Konumu ve Sınırları
Kuzey Amerika, yüzölçümü bakımından Asya ve Afrika'dan sonra dünyanın en büyük üçüncü kıtasıdır. Yaklaşık 24 milyon km²'lik bir alanı kaplar. Kıta, kuzeyde Arktik Okyanusu, doğuda Atlas Okyanusu, batıda Büyük Okyanus (Pasifik) ve güneyde Güney Amerika kıtası ile çevrilidir. Güney Amerika'ya, dar bir kara parçası olan Orta Amerika üzerinden bağlanır.
Fiziki Özellikleri
Kuzey Amerika'nın fiziki coğrafyası batıdan doğuya doğru belirgin bir şekilde değişiklik gösterir. Bu özellikler üç ana başlıkta toplanabilir:
- Batıda Genç Dağ Kuşakları: Kıtanın batı kıyıları boyunca uzanan Kayalık Dağları (Rocky Mountains) ve Sierra Nevada gibi sıradağlar yer alır. Bu dağlar, yüksek ve engebeli arazileriyle dikkat çeker. Aynı zamanda bu bölge, sık sık deprem ve volkanik faaliyetlerin yaşandığı bir alandır.
- Ortada Geniş Ovalar: Dağların doğusunda, Kanada'dan ABD'ye kadar uzanan geniş ve verimli İç Ovalar (Great Plains) bulunur. Bu bölge, dünyanın en önemli tarım alanlarından biridir.
- Doğuda Yaşlı Dağlar: Kıtanın doğusunda ise daha alçak ve aşınmış yaşlı dağ sıraları uzanır. Bunların en bilineni Appalaş Dağları'dır.
İklim ve Bitki Örtüsü
Kuzey Amerika, ekvatordan kutuplara kadar uzandığı için çok çeşitli iklim tiplerini barındırır. Bu çeşitlilik, bitki örtüsüne de yansımıştır.
- Kuzeyde: Soğuk Tundra ve Kutup İklimi hakimdir. Bitki örtüsü cılız otlar, yosunlar ve likenlerden oluşur.
- Orta Kesimlerde: Karasal iklim görülür. Geniş çayırlar (prairiler) ve ormanlar yaygındır.
- Güneyde ve Batı Kıyılarında: Akdeniz iklimi, çöl iklimi ve tropikal iklim gibi daha sıcak iklimler görülür. Bitki örtüsü de çalılıklardan (maki), kaktüslere ve tropikal yağmur ormanlarına kadar değişiklik gösterir.
Nüfus ve Yerleşim
Kuzey Amerika kıtasının nüfusu 500 milyondan fazladır. Nüfus, özellikle doğu kıyıları, Great Lakes (Büyük Göller) çevresi ve Kaliforniya gibi sanayi ve ticaretin geliştiği bölgelerde yoğunlaşmıştır. Kıtanın kuzeyi ve iç kesimlerindeki çöl bölgeleri ise seyrek nüfusludur. Kıta, dünyanın en büyük ekonomisine sahip ülkesi olan ABD'yi ve gelişmiş bir ülke olan Kanada'yı barındırır.
Ekonomik Faaliyetler
Kuzey Amerika kıtası, ekonomik açıdan son derece gelişmiştir.
- Tarım: Geniş ve verimli ovalarda buğday, mısır, pamuk, soya fasulyesi gibi ürünler yetiştirilir. Modern tarım teknikleri yaygındır.
- Sanayi: Otomotiv, havacılık, bilişim teknolojileri, savunma ve ilaç sanayi gibi birçok alanda dünya lideridir.
- Yeraltı Kaynakları: Kıta, petrol, doğalgaz, kömür, demir, bakır ve altın gibi önemli yeraltı kaynaklarına sahiptir.
- Hizmet Sektörü: Bankacılık, sigorta, turizm ve eğitim gibi hizmet sektörleri çok gelişmiştir.
Önemli Su Kaynakları
Kuzey Amerika, dünyanın en büyük tatlı su kaynaklarından bazılarına ev sahipliği yapar.
- Büyük Göller: Superior, Michigan, Huron, Erie ve Ontario gölleri, dünyanın en büyük tatlı su sistemini oluşturur.
- Önemli Nehirler: Mississippi-Missouri nehir sistemi kıtanın kalbinden geçer. Ayrıca Rio Grande, Colorado ve Yukon nehirleri de önemli su yollarıdır.
