📊 Kategorik Veri: Matematik Öğretmeninin Notları
Kategorik veri, sayısal olmayan ve belirli kategorilere ayrılabilen verilerdir. Öğrencilerin en çok karıştırdığı noktalara ve önemli kavramlara bu notlarda değineceğiz.
🧮 Kategorik Veri Nedir?
Kategorik veri, nesneleri veya bireyleri belirli gruplara veya kategorilere ayıran veridir. Bu kategoriler sayısal değerler içermeyebilir. Örneğin, bir ankette katılımcıların medeni durumları (bekar, evli, boşanmış) kategorik bir veridir.
- 🍎 Örnek 1: Bir sınıftaki öğrencilerin göz renkleri (mavi, kahverengi, yeşil).
- 🍎 Örnek 2: Bir ürünün rengi (kırmızı, beyaz, siyah).
- 🍎 Örnek 3: Bir müşterinin memnuniyet düzeyi (memnun, nötr, memnuniyetsiz).
➕ Kategorik Veri Türleri
Kategorik veriler iki ana türe ayrılır:
📌 Nominal Veri
Nominal veriler, kategoriler arasında herhangi bir sıralama veya hiyerarşi olmayan verilerdir. Kategoriler sadece etiket görevi görür.
- 🍎 Örnek: Cinsiyet (kadın, erkek), kan grubu (A, B, AB, 0).
📌 Ordinal Veri
Ordinal veriler, kategoriler arasında belirli bir sıralama veya hiyerarşi olan verilerdir. Ancak, kategoriler arasındaki mesafeler eşit olmayabilir.
- 🍎 Örnek: Eğitim seviyesi (ilkokul, ortaokul, lise, üniversite), memnuniyet düzeyi (çok memnun, memnun, nötr, memnuniyetsiz, çok memnuniyetsiz).
📐 Kategorik Veri Analizi
Kategorik verilerin analizi, sayısal verilerden farklı yöntemler gerektirir. Bazı yaygın analiz yöntemleri şunlardır:
- 🍎 Frekans Tabloları: Her kategorinin kaç kez tekrarlandığını gösterir.
- 🍎 Çubuk Grafikler ve Pasta Grafikler: Kategorilerin görsel olarak karşılaştırılmasını sağlar.
- 🍎 Ki-Kare Testi: İki kategorik değişken arasında bir ilişki olup olmadığını test eder.
💡 Önemli Notlar
- 🍎 Kategorik verileri sayısal verilere dönüştürmek her zaman anlamlı olmayabilir. Örneğin, renkleri sayılarla kodlamak (kırmızı=1, mavi=2) renkler arasında bir sıralama olmadığı için yanıltıcı olabilir.
- 🍎 Ordinal verilerde, kategoriler arasındaki sıralamanın doğru bir şekilde yansıtıldığından emin olunmalıdır.
- 🍎 Kategorik veri analizi, anketler, pazar araştırmaları ve sosyal bilimler gibi birçok alanda yaygın olarak kullanılır.
Umarım bu notlar, kategorik veri kavramını anlamanıza yardımcı olmuştur. Başarılar!
