Mol, kimyada madde miktarını ifade etmek için kullanılan bir ölçü birimidir. Bir maddenin 1 mol'ü, Avogadro sayısı kadar (\( N_A = 6,02 \times 10^{23} \)) tanecik (atom, molekül, iyon vb.) içerir. Bu, bir düzinenin 12 yumurta içermesi gibi düşünülebilir; bir mol ise \( 6,02 \times 10^{23} \) tane tanecik içerir.
Soru: 36 gram su (H₂O) kaç moldür? (H:1 g/mol, O:16 g/mol)
Çözüm:
Önce suyun mol kütlesini hesaplayalım: \( 2(1) + 16 = 18 \ \text{g/mol} \).
Mol sayısı formülünü kullanalım:
\( n = \frac{\text{Kütle}}{\text{Mol Kütlesi}} = \frac{36 \ \text{g}}{18 \ \text{g/mol}} = 2 \ \text{mol} \).
Cevap: 2 mol.
Soru: 0,5 mol CO₂ molekülü kaç tane CO₂ molekülü içerir?
Çözüm:
Tanecik sayısı formülünü kullanalım:
\( \text{Tanecik Sayısı} = n \times N_A = 0,5 \ \text{mol} \times 6,02 \times 10^{23} \ \text{molekül/mol} \).
\( \text{Tanecik Sayısı} = 3,01 \times 10^{23} \ \text{molekül} \).
Cevap: \( 3,01 \times 10^{23} \) tane molekül.
Soru: Normal koşullarda (NK) 0,25 mol CH₄ gazı kaç litre hacim kaplar?
Çözüm:
Gazların mol-hacim ilişkisini kullanalım:
\( V = n \times 22,4 = 0,25 \ \text{mol} \times 22,4 \ \text{L/mol} = 5,6 \ \text{L} \).
Cevap: 5,6 L.
Soru: Eşit kütlede alınan CH₄ ve O₂ gazlarının mol sayıları oranı (\( \frac{n_{CH_4}}{n_{O_2}} \)) kaçtır? (H:1, C:12, O:16 g/mol)
Çözüm:
Her iki gazdan da m gram alındığını varsayalım.
CH₄'ün mol kütlesi: \( 12 + 4(1) = 16 \ \text{g/mol} \), mol sayısı: \( n_{CH_4} = \frac{m}{16} \).
O₂'nin mol kütlesi: \( 2(16) = 32 \ \text{g/mol} \), mol sayısı: \( n_{O_2} = \frac{m}{32} \).
Oranı bulalım: \( \frac{n_{CH_4}}{n_{O_2}} = \frac{\frac{m}{16}}{\frac{m}{32}} = \frac{32}{16} = 2 \).
Cevap: 2.
Soru 1: Bir laboratuvarda yapılan deneyde 0,5 mol C₂H₆O bileşiği elde ediliyor. Bu bileşiğin kütlesi ve toplam atom sayısı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? (C: 12 g/mol, H: 1 g/mol, O: 16 g/mol)
a) 23 g ve 4,5×10²³ atom
b) 46 g ve 9×10²³ atom
c) 23 g ve 9×10²³ atom
d) 46 g ve 4,5×10²³ atom
e) 23 g ve 2,7×10²⁴ atom
Cevap: A
Çözüm: C₂H₆O molekül kütlesi = (2×12) + (6×1) + 16 = 46 g/mol. Kütle = 0,5 × 46 = 23 g. Bir molekülde 9 atom var (2C+6H+1O). Toplam atom sayısı = 0,5 × 9 × 6×10²³ = 2,7×10²⁴ atom.
Soru 2: Eşit kütlede alınan CH₄ ve O₂ gazları için aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? (C: 12, H: 1, O: 16)
a) CH₄'ün mol sayısı daha fazladır
b) O₂'nin molekül sayısı daha azdır
c) CH₄'teki hidrojen atomu sayısı, O₂'deki oksijen atomu sayısından fazladır
d) Toplam atom sayıları eşittir
e) CH₄'ün kütlesi 16 g alınırsa, O₂'nin mol sayısı 0,5 mol olur
Cevap: D
Çözüm: Eşit kütle (örneğin 16 g) alalım. CH₄ = 16/16 = 1 mol (5×6×10²³ atom), O₂ = 16/32 = 0,5 mol (1×6×10²³ atom). Toplam atom sayıları farklıdır.
Soru 3: Normal koşullarda 11,2 L hacim kaplayan CO₂ gazı ile ilgili:
I. 0,5 mol'dür
II. 22 g kütleye sahiptir
III. 1,5×10²⁴ tane atom içerir
ifadelerinden hangileri doğrudur? (C: 12, O: 16)
a) Yalnız I
b) I ve II
c) I ve III
d) II ve III
e) I, II ve III
Cevap: B
Çözüm: NK'da 11,2 L = 0,5 mol (I doğru). Kütle = 0,5 × 44 = 22 g (II doğru). Atom sayısı = 0,5 × 3 × 6×10²³ = 9×10²³ (III yanlış).
