NB Çatışması, Türkçedeki ses olaylarından biridir ve özellikle konuşma dilinde sıkça karşılaştığımız bir durumdur. Bu kavramı anlamak için önce "benzeşme"nin ne olduğunu bilmek gerekir.
Benzeşme, bir sesin kendisinden sonra veya önce gelen sese benzemesi durumudur. Yani, iki farklı ses yan yana geldiğinde, birisi diğerinin etkisiyle değişir. Bu, telaffuzu kolaylaştıran doğal bir dil olayıdır.
NB Çatışması, Türkçede "n" sesi ile "b" sesinin yan yana gelmesi durumunda yaşanan bir benzeşme olayıdır. Kural şudur:
Matematiksel bir formülle göstermek gerekirse:
n + b → m + b
Bu kuralın neden "dudak ünsüzlerinin benzeşmesi" olarak adlandırıldığını anlamak için dudak ünsüzlerini bilmek önemlidir. Türkçedeki dudak ünsüzleri şunlardır:
"n" sesi, bu seslerden herhangi biriyle karşılaştığında "m"ye dönüşebilir, ancak en yaygın olanı "b" ile olan çatışmadır.
Bu kuralı yazı dilinde genellikle düzeltmeyiz, ancak konuşma dilinde doğal olarak ortaya çıkar. İşte bazı örnekler:
Gördüğünüz gibi, bu kelimeler artık "m" ile yazılır ve öyle telaffuz edilir. Bu, dilin zaman içinde kalıplaşmış halidir.
Yazımda "n" olarak kalsa bile, konuşma dilinde "m"ye dönüşen birçok kelime ve birleşik ifade vardır:
