Net iyon denklemi, bir kimyasal tepkimede gerçekte reaksiyona giren iyonları ve oluşan ürünü gösteren, gözlemci iyonların dahil edilmediği sadeleştirilmiş bir denklemdir. Bu, çözeltideki temel değişimi anlamamıza yardımcı olur.
Net iyon denklemini yazmak için aşağıdaki adımları takip edebilirsiniz:
Öncelikle, tepkimeye giren bileşiklerin dengelenmiş halini yazın. Örneğin, sodyum klorür (NaCl) ve gümüş nitrat (AgNO3) çözeltilerini karıştıralım:
NaCl(aq) + AgNO3(aq) → NaNO3(aq) + AgCl(s)
Suda çözünebilen tüm güçlü elektrolitleri (kuvvetli asitler, bazlar ve tuzlar) iyonlarına ayırın. Çözünmeyen katılar (çökeltiler), sıvılar, gazlar ve zayıf elektrolitler ayrıştırılmaz.
Örneğimizde AgCl çözünmez bir katıdır (çökelti), bu yüzden ayrıştırılmaz. Diğerleri ayrıştırılır:
Na+(aq) + Cl-(aq) + Ag+(aq) + NO3-(aq) → Na+(aq) + NO3-(aq) + AgCl(s)
Gözlemci iyonlar, tepkimenin her iki tarafında da bulunan ve reaksiyona girmeyen iyonlardır. Bunları denklemin her iki tarafından çıkararak net iyon denklemini elde ederiz.
Yukarıdaki denklemde Na+ ve NO3- iyonları her iki tarafta da aynıdır. Bunları iptal edersek:
Na+(aq) + Cl-(aq) + Ag+(aq) + NO3-(aq) → Na+(aq) + NO3-(aq) + AgCl(s)
İptal işleminden sonra geriye kalan iyonlar ve moleküller, net iyon denklemini oluşturur.
Ag+(aq) + Cl-(aq) → AgCl(s)
Tepkime: HCl(aq) + NaOH(aq) → NaCl(aq) + H2O(l)