Operatörler nedir (Aritmetiksel, Mantıksal)

Question

Operatörlerin ne işe yaradığını genel olarak anlıyorum ama çeşitlerini birbirine karıştırıyorum. Aritmetiksel olanlar toplama, çıkarma gibi işlemler için kullanılırken, mantıksal olanlar "ve", "veya" gibi koşulları birleştiriyor sanırım. Hangisini nerede kullanacağım konusunda kafam karışıyor.

Answer 1

# 📘 Operatörler Nedir? (Aritmetiksel, Mantıksal) – Ders Notu

🎯 Konuya Giriş: Operatörlerin Tanımı ve Önemi

Programlamada operatörler, değişkenler ve değerler üzerinde işlem yapmamızı sağlayan özel semboller veya anahtar kelimelerdir. Matematikteki toplama (+), çıkarma (-) gibi işaretlerin programlama dilindeki karşılıklarıdır. Operatörler olmadan bilgisayara herhangi bir hesaplama, karşılaştırma veya mantıksal işlem yaptıramayız.

🔢 Aritmetiksel Operatörler

Matematiksel hesaplamalar yapmak için kullanılırlar. Temel aritmetik operatörler şunlardır:

📝 Temel Aritmetik İşlemler

• ➕ Toplama (+): İki değeri toplar.
  Örnek: 5 + 3 sonucu 8.
• ➖ Çıkarma (-): İkinci değeri birinciden çıkarır.
  Örnek: 10 - 4 sonucu 6.
• ✖️ Çarpma (*): İki değeri çarpar.
  Örnek: 7 * 2 sonucu 14.
• ➗ Bölme (/): İlk değeri ikinciye böler.
  Örnek: 15 / 3 sonucu 5.
• 📌 Mod Alma (%): Bölümden kalanı verir.
  Örnek: 10 % 3 sonucu 1 (10'un 3'e bölümünden kalan).
• ⚡ Üs Alma (** veya ^): Bazı dillerde üs alma işlemi.
  Örnek: 2 ** 3 sonucu 8 (2³).

🧮 İşlem Önceliği (Precedence)

Matematikte olduğu gibi programlamada da işlem önceliği vardır. Genel sıra:

1. Parantez içi ( )
2. Üs alma
3. Çarpma ve Bölme (soldan sağa)
4. Toplama ve Çıkarma (soldan sağa)

Örnek: 3 + 4 * 2 işleminde önce çarpma (4*2=8), sonra toplama (3+8=11) yapılır.

⚖️ Mantıksal (Logical) Operatörler

Koşul ifadelerinde birden fazla koşulu birleştirmek veya değilini almak için kullanılırlar. Sonuç olarak doğru (true) veya yanlış (false) döndürürler.

🔗 Temel Mantıksal Operatörler

• ✅ VE (AND - && veya and): Tüm koşullar doğruysa sonuç doğrudur.
  (5 > 3) && (2 < 4) → true && true = true
• 🔄 VEYA (OR - || veya or): Koşullardan en az biri doğruysa sonuç doğrudur.
  (5 < 3) || (2 < 4) → false || true = true
• ❌ DEĞİL (NOT - ! veya not): Mantıksal değeri tersine çevirir.
  !(5 > 3) → !true = false

📊 Doğruluk Tablosu (Truth Table)

A	B	A && B (VE)	A || B (VEYA)	!A (DEĞİL)
true	true	true	true	false
true	false	false	true	false
false	true	false	true	true
false	false	false	false	true

🎓 Özet ve Pratik Bilgiler

• 📐 Aritmetiksel operatörler sayısal değerlerle matematiksel işlem yapar.
• 🤔 Mantıksal operatörler boolean (true/false) değerlerle çalışır ve karar yapılarının temelini oluşturur.
• 🔀 Programlamada bu iki operatör türü genellikle birlikte kullanılır. Örneğin: (x + 5 > 10) && (y < 20)
• ⚠️ Dillere göre operatör sembolleri değişebilir (örneğin Python'da and, or, not yazılır).

💡 Alıştırma Sorusu

x = 8, y = 3, z = true değişkenleri verilsin. Aşağıdaki ifadenin sonucu nedir?

(x % y == 2) && !z

Cevap: (8 % 3 == 2) → (2 == 2) → true. !z → !true → false. true && false → false.

Operatörler, programlamanın alfabesi gibidir. Bu temel kavramları iyi öğrenmek, karmaşık algoritmaları anlamak ve yazmak için kritik öneme sahiptir. 🚀