🏹 Orhan Bey Dönemi (1326-1362) Olayları: Maddeler Halinde
Osmanlı Beyliği'nin kuruluşundan devlete geçiş sürecindeki en kritik dönemlerden biri olan Orhan Bey dönemi, fetihler, teşkilatlanma ve kurumsallaşma açısından büyük öneme sahiptir. İşte bu dönemin önemli olayları maddeler halinde:
🎯 1. Fetihler ve Toprak Kazanımları
- Bursa'nın Fethi (1326): Osman Gazi'nin vasiyeti üzerine, uzun süren kuşatma sonucunda Bursa alınmış ve başkent yapılmıştır. Bu fetih, beyliğin bir şehir devleti kimliği kazanmasını sağlamıştır.
- Maltepe (Pelekanon) Savaşı (1329): Bizans İmparatoru III. Andronikos ile yapılan bu savaş kazanılmış, böylece İznik ve İzmit'in fethinin önü açılmıştır.
- İznik'in Fethi (1331): Anadolu'daki önemli bir dini ve stratejik merkez olan İznik alınmış, büyük bir siyasi prestij elde edilmiştir.
- İzmit'in Fethi (1337): Kocaeli Yarımadası'nın tamamı Osmanlı hâkimiyetine girmiş, Bizans'ın Anadolu ile karadan bağlantısı kesilmiştir.
- Rumeli'ye Geçiş (1353): Bizans'taki taht kavgalarına müdahale eden Orhan Bey, yardımlara karşılık Çimpe Kalesi'ni almıştır. Bu kalıcı üs, Rumeli'deki fetihlerin başlangıç noktası olmuştur.
- Ankara'nın Geri Alınması (1354): Daha önce Ahilerin eline geçen Ankara, bu dönemde tekrar Osmanlı topraklarına katılmıştır.
⚖️ 2. Devlet Teşkilatlanması ve Kurumsallaşma
- İlk Divan Teşkilatı Kuruldu: Devlet işlerinin görüşüldüğü bir divan oluşturularak merkezi yönetim güçlendirilmiştir.
- İlk Düzenli Ordu (Yaya ve Müsellem) Kuruldu: Alaaddin Paşa ve Çandarlı Kara Halil'in önerisiyle, Türk gençlerinden oluşan daimi ve maaşlı bir piyade ve atlı ordusu kurulmuştur. Bu, beylikten devlete geçişin en önemli adımlarındandır.
- İlk Medrese (İznik Medresesi) Açıldı (1331): Fethedilen İznik'te açılan bu medrese ile ilk düzenli eğitim kurumu oluşturulmuş ve ilk müderris ataması (Davud-ı Kayseri) yapılmıştır.
- İlk Vakıf Sistemi Kuruldu: Sosyal devlet anlayışının temeli atılmış, imaret, cami, han gibi sosyal tesislerin sürekliliği için vakıflar tesis edilmiştir.
- İlk Defterdarlık Makamı Oluşturuldu: Mali işleri yönetmek üzere defterdar atanmıştır.
🤝 3. Diplomasi ve Diğer Önemli Gelişmeler
- Bizans ile İlişkiler: Hem savaş hem de ittifak ilişkileri geliştirilmiştir. Orhan Bey, VI. Yoannis Kantakuzenos'un kızı Theodora ile evlenerek Bizans ile akrabalık bağı kurmuştur.
- Karesioğulları Beyliği'nin Alınması (1345): Bu beyliğin Osmanlı'ya katılması çok önemli sonuçlar doğurmuştur:
- Rumeli'ye geçiş kolaylaşmıştır.
- Karesi komutanları (Hacı İlbey, Evrenos Bey, Ece Halil) Osmanlı hizmetine girmiştir.
- Karesi donanması Osmanlı'nın olmuştur.
- İlk Gümüş Akçe Bastırıldı: Osmanlı'nın kendi adına para bastırması, ekonomik bağımsızlığının ve gücünün göstergesidir.
- İlk Kadı ve Subaşı Atamaları Yapıldı: Fethedilen yerlere kadılar (yargı) ve subaşıları (güvenlik ve askeri işler) atanarak merkezi otorite taşraya yayılmıştır.
💎 Sonuç ve Önemi
Orhan Bey dönemi, babası Osman Gazi'nin kurduğu beyliği, gerçek bir devlete dönüştüren bir teşkilatlanma çağıdır. Askeri fetihlerle sınırlar genişletilirken, aynı zamanda idari, adli, mali, askeri ve eğitim alanlarında sağlam temeller atılmıştır. Rumeli'ye kalıcı geçiş ise, Osmanlı Devleti'nin bir "cihan devleti" olma yolundaki en büyük stratejik adımını oluşturur.
