Ortak iyon KÇÇ yi değiştirir mi (Değiştirmez)

Question

Kütlece % derişim ile KÇÇ arasındaki ilişkiyi tam olarak kuramadım. Çözünürlük denge ifadesinde derişimlerin çarpımı sabit olduğuna göre, derişimin değişmesi KÇÇ'yi nasıl etkilemez anlamadım. Bu sabitlik durumu kafamı karıştırdı.

Answer 1

Ortak İyon Etkisi ve Çözünürlük Dengesi 🧪

Bu konuyu anlamak için öncelikle çözünürlük çarpımı (K_çç) ve ortak iyon etkisi kavramlarını netleştirmeliyiz.

📌 Çözünürlük Çarpımı (K_çç) Nedir?

Az çözünen bir iyonik katının, doymuş bir çözeltisinde iyonları arasında kurulan dengedeki denge sabitidir. Bu bir sıcaklığa bağlı sabittir.

Örneğin, AgCl katısı için çözünme denklemi:

AgCl(k) ⇌ Ag⁺(suda) + Cl^-(suda)

Bu dengenin K_çç ifadesi şöyledir:

K_çç = [Ag⁺][Cl^-]

Bu değer, belirli bir sıcaklık için sabittir ve derişimlere bağlı olarak değişmez. ✅

🔥 Ortak İyon Etkisi Nedir?

Az çözünen bir tuzun çözeltisine, tuzla aynı iyonlardan birini içeren başka bir bileşik eklendiğinde, tuzun çözünürlüğünün azalması olayıdır.

Örneğin, AgCl'nin doymuş çözeltisine NaCI (sodyum klorür) eklersek, çözeltideki Cl^- iyonu derişimi artar.

🎯 Sorunun Cevabı: Ortak İyon KÇÇ'yi Değiştirir mi?

Hayır, değiştirmez. 🚫

Ortak iyon etkisi, çözünürlük çarpımı sabitini (K_çç) değil, çözünürlüğü (s) etkiler.

• 💎 K_çç Sabittir: K_çç bir denge sabitidir ve sadece sıcaklıkla değişir. Ortak iyon eklendiğinde sistem, bu sabit değeri korumak için yeniden dengeye ulaşır (Le Chatelier İlkesi).
• 📉 Çözünürlük (s) Azalır: Denge, eklenen iyonun derişimini azaltacak yöne (katı fazın oluşması yönüne) kayar. Bu da çözünen AgCl miktarının, yani çözünürlüğün azalması demektir.

🧩 Bir Örnekle Açıklayalım

AgCl için K_çç = 1.8x10^-10 olsun.

• ✅ Saf Sudaki Çözünürlük: [Ag⁺] = [Cl^-] = s
  K_çç = s² = 1.8x10^-10 → s ≈ 1.34x10^-5 M
• ✅ 0.1 M NaCI Çözeltisindeki Çözünürlük: Burada başlangıç [Cl^-] = 0.1 M'dır.
  K_çç = [Ag⁺](0.1 + [Ag⁺]) ≈ [Ag⁺](0.1) = 1.8x10^-10
  Buradan [Ag⁺] = s ≈ 1.8x10^-9 M bulunur.

Görüldüğü gibi K_çç değeri her iki durumda da aynı kalmış (1.8x10^-10), ancak çözünürlük (s) saf suya kıyasla yaklaşık 10,000 kat azalmıştır.

💎 Sonuç

Ortak iyon, çözünürlük çarpımı sabitini (K_çç) değiştirmez. Sadece dengedeki iyon derişimlerini değiştirerek çözünürlüğü azaltır. K_çç yalnızca sıcaklık değişimi ile değişen bir sabittir. 🎯